YORK MEMORANDUM BOOK.

PART II. (1388-1493).

Composicio terre Prusse.1

(fo. 150). In nomine summe et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Cum pacis auctor pacificos volens filios esse beatitudinis ac execrabilem pacis emulam a Christianorum finibus exulare: ea propter, ad perpetue rei memoriam, noverint universi tenorem presencium visuri et audituri, quod orta dudum inter serenissimum principem et regem, Ricardum Dei gracia regem Anglie et Francie, ac dominum Hibernie, ligeosque suos Anglie parte ex una, necnon venerabilem et religiosum dominum, dominum Conradum Czrolner de Rotenstein, magistrum generalem ordinis beate Marie domus Theotonice, terramque suam Prussie, et subditos ejusdem, parte ex altera, dissensionis seu discordie materia; predictus dominus magister generalis, usus consilio, suos honorabiles nuncios ad supradictum serenissimum principem et regem versus Angliam destinaverit, ad proponendum et querelandum sibi violencias et injurias Prutentis ab Anglicis, ut dicitur, illatas; propter que nonnulla bona ligeorum Anglie arestata fuerunt in terra Prussie. Quorum querelam dictus serenissimus princeps benevolenter et amicabiliter admisit, recepit, et acceptavit, ac, post multa verba in tractatu hujusmodi habita, eos ad propria benevolenter remisit, promittens literatorie dicto venerabili domino magistro generali, quod suos ambassiatores ad terram Prussie vellet destinare. Unde de anno Domini millesimo trecentesimo octogesimo octavo, honorabiles et reverendos viros magistrum Nicholaum Stoket, utriusque juris licenciatum, Thomam Gra, et Walterum Sibille, Londoniensis

1-For translation see R. Hakluyt. The Principal Voyages of the English Nation. Vol. I. pp. 122-128.

et Eboracensis cives civitatum, cum sufficienti potestate mandatoque pleno dictum negocium tractandi, discuciendi, et finaliter terminandi, necnon cum litera credenciali ad dictum venerabilem dominum magistrum generalem, destinavit. Quos quidem ambassiatores, una cum Johanne Bevys de London', informatore eorundem, ac literis predictis, et eorum ambassiata, idem venerabilis dominus magister generalis, in castro suo de Mariemburg, vicesimo octavo die Julii anni predicti reverenter et honorifice recepit et admisit, animoque arbitrabatur digno dictas causas tractandas et decidendas; sicque ambassiatoribus predictis, tres de suo consilio, videlicet, honorabiles et religiosos dominos, Conradum de Walrode, magnum commendatorem, Sifridum Walpod de Bassenheim, summum hospitalarium et commendatorem in Elbyngo, et Ulricum Hichenberg, thesaurarium, ordinis sui predicti, pro parte sua adjunxit. Quibus sic tractantibus, post multos tractatus inter se habitos, in hunc modum et sub forma que sequitur, unanimiter et concorditer extitit condescensum et concordatum. Primo, videlicet, quod omnes arestaciones, represalie et inpingnoraciones quorumcumque bonorum et mercandisarum in Anglia et Prussia, ante datam presencium facte, sint de presenti quiete, (fo. 150,b) libere et solute, omni fictione et dissimulacione postpositis; adeo quod dampna, sumptus, et dispendia hinc inde ratione hujusmodi arestatorum in futurum a quoque nullatenus repetantur; sed inefficax sit et esse debet in hac parte cujuscumque repeticio, causeque hinc inde si, que occacione dictorum arestatorum intentate fuerint, mortue sint penitus et extincte.

Item, secundo, concordatum est, quod omnes et singuli Pruteni in portu de Swen ab Anglicis pretendentes se fuisse gravatos, vel etiam alibi ubicumque, quomodocumque, et quandocumque, ante datam presencium, acceptis literis dicti venerabilis domini magistri generalis, et civitatum suarum habitacionum, ire debent versus Angliam ad dictos honorabiles ambassiatores, qui ipsos juvare debent, ut querelam eorum dicto domino regi deferant et proponant. Qui quidem serenissimus princeps et rex operam ad hoc dare teneatur, ut dampnum passis fiat bonorum restitucio, vel saltem justicie complementum et judicium indilatum. Et, conformiter, singuli de Anglia per Prutenos,

TREATY WITH PRUSSIA (1388)

3

ubicumque, quandocumque, et quomodocumque, dicentes se gravatos, cum sui regis ac civitatum suarum habitacionum literis, ad sepedictum venerabilem dominum magistrum generalem ire tenentur, suas querelas et causas eidem proposituri. Qui et consimiliter, ut ablata seu dampna restituantur, vel saltem ut expeditum judicium et indilatum fiat eisdem, operam dare teneatur. Hoc premisso in quibuslibet clausulis, quod salvum et liberum sit cuilibet, agere et civiliter querelare volenti, hoc posse facere per se, vel procuratorem sive procuratores suos.

Item, tercio, concordatum est, quod si quis esset de Prussia qui in Anglia suas querelas criminales proponere vellet criminaliter, ut, puta, frater suus vel affinis interfectus, vulneratus vel mutilatus sit ab Anglicis, ille idem ad civitatem London' in Anglia, et ad dictos ambassiatores transire dignetur, literas deferens dicti venerabilis domini magistri generalis, ac civitatis sue habitacionis; qui liberam et plenam habere debent potestatem, juxta querelas hominum de Prussia, et secundum responsa Anglicorum, amicabilem reconciliacionem seu honestam emendam inter partes hujusmodi faciendi et cedandi ; quam vero reconciliacionem partes sic concordate servare teneantur indubie et indilate. Si quis vero fuerit de Anglicis, qui dictorum ambassiatorum composicioni seu arbitrio temerarius contradictor extiterit vel eciam contemptor, ex tunc habent ambassiatores predicti dictos Prutenos conquerentes ad regie majestatis presenciam deducere, necnon supplicare quod hujusmodi conquerentibus fiat justicie complementum seu judicium indilatum, prout hec sunt placitata. Si quis vero de Anglia, contra quem aliquis de Prussia (fo. 151) suas acciones vellet intentare, se in termino absentaverit, dicti am bassiatores ad proximum terminum ex tunc sequentem eundem Anglicum evocare seu constituere debent, ne Pruteni conquerentes sine judicio seu juris suffragio secedere seu recedere videantur. Quod si evocatus contumax extiterit, dicti ambassiatores habent referre et requirere prout superius dictum est. Et conformiter per omnia fiet Anglicis in Prussia conqueri volentibus, videlicet, civitate de Danskz, ubi proconsules ejusdem civitatis et Elbingensis civitatis, coassumptis sibi duobus consulibus, uno de Danskz, altero vero de Elbyngo, qui quidem quatuor consimilem

per omnia habeant potestatem omnes querelas criminales, criminaliter per Anglicos contra Prutenum seu Prutenos propositas, per amicabilem reconciliacionem seu honestam emendam si fieri poterit, decidendi, discuciendi, et terminandi; quod si amicabiliter fieri non poterit, seu si aliquis Prutenus arbitrio seu composicioni hujusmodi non paruerit, ymmo contradictor seu contentor extiterit, extunc dicti iiiior proconsules et consules dicto magistro generali terre predicte referre et debite requirere teneantur, quod dictis Anglicis conquerentibus fiat judicium indilatum et justicie complementum. Si vero contingat aliquem aut aliquos reos principales mori hinc inde aut esse jam defunctos, extunc liberum sit agenti prosequi jus suum in bona sive heredes jam defuncti. Ad premissa vero exequenda termini ponuntur infrascripti; primus, videlicet, in Dominica qua Quasimodi geniti decantatur proxime futura, cum viitem diebus sequentibus; secundus, in festo Sancte Trinitatis proxime eciam futuro, cum viitem diebus sequentibus; tercius, in octava Sancti Johannis Baptiste extunc proxime, cum viitem diebus sequentibus; quartus terminus ultimus et peremptorius erit in festo Sancti Michaelis extunc proxime futuro, cum viitem diebus sequentibus. Et extunc omnes cause, que tangunt mortem, vel membri mutulacionem cum accionibus civilibus ex eisdem descendentibus, sint perpetuo mortue penitus et extincte. Et si forte aliquis dictorum ambassiatorum interim moriatur, extunc duo potestatem habeant tercium eligendi. Et si post datam presencium aliqua causa insurgat vel emergat, parva seu magna, debet judicari in Anglia et Prussia sicud antiquitus et ab antiquo extitit usitatum.

(fo. 151, b.) Item, ultimo concordatum existit, quod ligii mercatores Anglie quicumque liberam habeant facultatem se applicandi cum navibus, bonis et mercandisis quibuscumque ad quemcumque portum terre Prussie, necnon hujusmodi bona et mercandisas ulterius ad quemcumque locum in dicta terra Prussie se transferendi, ibique cum quacumque persona libere contrahere et mercari, sicut antiquitus et ab antiquo extitit usitatum.

Quod quidem in omnibus et per omnia Prutenis concessum est in Anglia. Et si post datam presencium, inter dictum regnum Anglie et terram Prussie aliqua dissensio seu discordia de novo

TREATY WITH PRUSSIA (1388)

5

emerserit, quod absit, extunc dictus serenissimus princeps rex Anglie, et dictus venerabilis dominus magister generalis habeant se mutuo literatorie et per nuncios certificare et intimare de hujusmodi materia causam dissensionis seu discordie inducente, que quidem intimacio, pro parte dicti serenissimi principis, fiet in dicto castro de Marienburg; pro parte vero dicti venerabilis domini magistri generalis, fiet hujusmodi intimacio in civitate London', predictis consulibus civitatis ejusdem, ut extunc facta hujusmodi denunciacione seu intimacione, libere et tute annum possint et valeant ligei Anglie et subditi terre Prussie, cum bonis et mercandisis suis ad propria redire et remeare, si interim saltem hinc inde composicio seu amicabilis tractatus non intervenerit quovismodo. Et ut premissa omnia solidius et sub fide hinc inde debite demandentur execucioni pro pace et tranquillitate firmiter et inviolabiliter observanda; necnon premissorum omnium corroboratione et consolidacione tres supradicti honorabiles et religiosi domini, a dicto venerabili domino magistro generali commissarii pro hujusmodi ordinacione seu composicione assignati, sua sigilla presentibus appenderunt; dictamque ordinacionem seu composicionem consimilis tenoris que literam de verbo ad verbum, per omnia prout presentibus inseritur, a supradictis tribus ambassiatoribus serenissimi regis Anglie suis sub sigillis mutuo receperunt.

Dat. in castro de Mariemberg predicto anno Domini ut supra, vicesima prima die mensis Augusti.

et amorem.

(fo. 152). Serenissimo principi et domino, domino Ricardo, regi Anglie et Francie, ac domino Hibernie, frater Conradus Crolner de Rotenstein, ordinis beate Marie domus Teutonice Jerosolomitane magister generalis, specialem in Domino affectum Noscat vestra serenitas quod anno Domini millesimo cccmo lxxxviii de mense Julii xxviii die, honorabiles viri ambassiatores, magister Nicholaus Stoket, licenciatus in utroque jure, Thomas Gra, Walterus Sibile, Londoniensis et Eboracensis civitatum cives, in castro nostro Marienberg, litera credenciali ac mandato procuratorio a vestra illustri magnificencia in nostra presencia comparuerunt, audita et accepta eorum ambassiata