measq; devotas et humillimas conmmendationes, et post exhibitas a Rege Credentiæ literas, in quibus in negotii adjumentum clausula vehemens est propria ejus manu conscripta, ut ex earum exemplo cognoscetis, ejus Sanctitati exponetis quam grave, molestumq; Regiæ Majestati et mihi sit, audire infælicissimos eventus, calamitatemq; miserandam, in qua nunc ejus Sanctitas cum Reverendiss. Cardinalib. versatur, cum gravissimo detrimento irreparabiliq; sedis Apostolicæ illiusq; Patrimonii jactura, ad quæ mala sublevanda et corrigenda nullum in Regia Majestate officium desiderabitur, quod ab ullo erga Sanctam Domini nostri vel sedem Apostolicam observantissimo Principe queat excogitari; in eoq; omne meum ministerium ac studium non minus promptum aderit, quam si ex ea re solum possem mihi cœlum comparare: quemadmodum experientia, aliqua in parte, jam docuit, et Deo duce posthac uberius comprobabit: quam rem copiosius optimisq; verbis agetis, præsertim, quum sciatis quanto et quam sincero affectu Regia Majestas ejus Sanctitatem prosequatur, et quanta mea sit in ipsam devotio, in hisque sermonibus insistetis prout loci, temporis, negociique ratio videbitur judicio vestro postulare.

Secundo, Sanctissimo Domino nostro solita vestra dexteritate aperietis id quod in his ipsis literis ad vos scripsi concernens hujus Matrimonii insufficientiam, ab hisq; rationibus et causis fundamentum capietis, quæ superius enarrantur integrumq; discursum ejus Sanctitati declarabitis, non omittentes intrinsecum dolorem, conscientiæ scrupulum, Dei rationem, Masculæ prolis respectum, hujus Regni bonum, et alia omnia ut superius scripta sunt: addentes insuper, nihil vehementius optari a tota Regni Nobilitate, subditisq; omnibus nullo discrimine, quam è Regiæ Majestatis corpore Masculum hæredem a Deo sibi dari, in perpetuam consolationem, gaudium, quietem, ac totius Regni securitatem, posteritatisq; firmissimum columen; prudentiorumq; opinionem esse, quod Deus omnipotens a tanto bono concedendo divinam suam manum substrahit, ob errorem, culpamq; in dicto Matrimonio hactenus admissam, quæ nisi matere corrigatur, graviora ex hac occasione in hoc Regno mala succedent, quam antea unquam fuerunt audita; etenim si hoc negotium in suspenso et indiscussum relinqueretur, hujusmodi possent quæstiones, controversiæ et contentiones ac factiones post defunctum Regem exoriri, ob Regni hæreditatem, quæ non possent in multorum ævo restingui, ut antea olim ex causa longe leviori accidit, neq; ex re tam ambigua, tam sævæ olim depopulationes, bella, intestinæq; controversiæ exor

tæ, et ad multum tempus continuatæ sunt, in extremum et ferme ultimum Regni excidium; quæ quum tam gravia sunt, Sanctissimus Dominus noster veluti pater et gubernator Christianitatis prospicere ex officio debet, et quibuscunq; modis potest, pro viribus adniti et conari, ut hæc Regna ac dominia quæ nunc super-sunt in fide et obedientia Ecclesiæ assidue contineat, inter quæ, Deo sit laus, hoc Regnum haud recensendum est inter minima sed tanquam illud quod hactenus juvavit, et posthac pro tuto præsidio semper haberi poterit, adversus ea quæ cedere possent in Ecclesiæ Catholicæ vel sanctæ fidei detrimentum.

Tertio, Sanctissimo Domino nostro proponetis præsentem Ecclesiæ statum, rogabitisq; ut in mentem velit redigere, quo nunc in statu suæ Sanctitatis res cum Christianis Principibus versentur, cumq; privatæ contentiones, quæ illi sunt cum magna eorum principum parte, addita et ambitione immoderatoq; regum appetitu et ex arbitrio suo, Temporale jus omne atq; Spirituale tractandi, Ecclesiasticamq; Jurisdictionem et Authoritatem invertendi, eo certe animo ut sedis Apostolicæ dignitatem extinguant; his omnibus in unum connexis ac bene consideratis, ejus Sanctitas manifeste cognoscet, Principem nullum, neq; portum, aut refugium tam tutum, cui in omnem eventum queat inhærere, sibi relictum esse, quam hæc Regia Majestas est quæ nihil sibi vendicat, nil ambit, quod præjudicio esse possit dicta Sanctitati, sed ejus, Apostolicæque sedis, semper fuit, est, esseq; decrevit firmissimum scutum, tutissimumq; propugnaculum, ita suas actiones cum cæteris Principibus firmans et connectens, ut semper ex ea occasione in suam hanc optimam sententiam reliquos possit attrahere, adeo quod Regi tam optime in Sanctissimum Dominum nostrum affecto nihil denegari debeat, utcumq; maximum quod possit ab ejus Sanctitate præstari ordinaria vel absoluta sua Authoritate; nam procul dubio, post vias modosq; omnes tentatos, omnino perspicietur omnia alia amicitiæ officia, si huic quod petitur comparentur, esse perquam exigua, et hoc amicum officium hujusmodi futurum, ex quo reliqua queant incrementum capere, sine eo futura alioquin parvi ac nullius fere momenti.

Tertio, probe notandum est, quod res nunc aperta et petita, a Regiaq; Majestate tantopere optata, ex tam magno conscientiæ scrupulo, cordisq; remorsu oritur, ut unicuiq; debita sit, quantumcunq; minori quam Regia Majestas sit de Sanctissimo Domino nostro merito. Quocirca judicat, et pro re comperta sibi persuadet, quod si ulla meritorum vel officiorum ratio habeatur, nunc ipsius Sanctitas huic suo desiderio et petitioni benignissime liber

L

rimeque adjuvet, nullo prorsus dubio, difficultate, contradictione aut mora injecta. Negotiumque hujusmodi est, ut cognita Dispensationis insufficientia, quamvis id non requisivisset Rex, ultro proponi offerrique debuisset ab eadem Sanctitate tanquam à Patre Spirituali, in ejus salutis et conscientiæ beneficium.

In gratiam igitur et contemplationem præmissorum omnium instantissime vehementissimeq; a Sanctissimo Domino nostro requiretis et contendetis, ut dubio, metuq; omni seposito, respicere velit ad causæ statum, et ad ea quæ subsequutura videantur, rationemq; habere infinitorum commodorum, quæ ex hac re suæ Sanctitati Apostolicæq; sedi inde provenient, rem hanc statim, absq; temporis tractu, et causæ circumstantia, nemini eam aperiens, libere concedere et indulgere nulliq; communicata specialem Commissionem ad hunc effectum et finem confectam in forma Brevis concedere, et ad me dirigere, Facultatem addens, ut mihi liceat quoscunq; voluero ad me vocare, mihiq; asciscere ad procedendum in hac causa, et inquirendum de dictæ Bullæ ac Dispensationis sufficientia, juxta formam ac tenorem expressum in quodam libello hujus rei gratia confecto; quem cum his ad vos mitto, sic in debita forma conscriptum et digestum ut non sit futurum opus quo denuo ab ullo alio exscribatur, si forsan periculosum putaretur eam rem cuiq; patefacere vel in dubium aut dilationem protractum iri negotium, si ulli ex Sanctissimi Domini nostri officiariis committeretur rursus conscribendum; sed quod in hujusmodi periculi eventum possit ejus Sanctitas sine ullo discrimine vel alicujus cognitione eam dicto libello signaturam, sigillumq; apponere, ut aperte inde constet, Pontificis meram voluntatem sic esse,' illiusq; Signaturæ ac Sigilli vigore, legitime et sufficienter possim ego procedere ad inquisitionem de dictæ Dispensationis insufficientia, cognitionem et aliarum causarum et rationum, quæ adduci possunt pro dicti Matrimonii invaliditate.

Item cum his ad vos mitto Dispensationem in debita forma confectam et scriptam in modum Brevis, secreto impetrandam et expediendam eidem Signaturam vel Sigillum apponendo, vel alio quovis modo valido: Et quamvis ex hac re multa pendeant, ob quæ ista requiruntur, et quæ, Deo favente, neutiquam timenda sunt; Attamen Regia Majestas exemplo innitens, et recordationi complurium rerum, quæ olim præteritis temporibus fuerunt injuste asserta, vel adducta, in animo habens causas suas omnes absq; ulla controversia aut difficultate ad perfectum finem perducere, et ne ullo quovis prætextu, argumento aut co

lore, postmodum emergente perturbarentur, hoc a Sanctissimo Domino nostro requirit, veluti rem necessariam, qua nullo pacto carere queat; firmiter confidens, quod Sanctitas sua, benigne atq; amanter isti ejus desiderio assentiet, et concedet sine ullo obstaculo dictam Commissionem, juxta formam quam Regia Majestas petit et eodem tempore, atq; hæc omnia ita benigne ac liberaliter expedire, secretiori et validicri quo fieri possit modo, quo optatus finis subsequi possit in eum effectum, laudabileque propositum, de quo superius dictum est; Qua ex occasione Sanctissimum Dominum nostrum in perpetuum sibi adstringet, indissolubiliq; amicitiæ vinculo hanc Regiam Majestatem sibi alligabit, quæ nulli labori, periculo, opibus, Regno, subditis, nec ipsi sanguini parcens, ab ejus Sanctitate nunquam divelletur aut eam deseret, sed totis suis viribus constantissime semper illi adhærebit, tum in suæ Sanctitatis et Cardinalium liberationem, tum in hostibus persequendis; ad quem finem, magnam jam pecuniarum summam ad Regem Christianissimum misit, pro illo Italiæ exercitu continuando, et præter id in animo statutum habet, quod nisi Cæsar de dicta Sanctitate liberanda consentire, et ad pacem devenire voluerit, bellum gerere adversus has inferiores Cæsaris Regiones et Dominia, quo vehementius urgeat Sanctissimi Domini nostri liberationem, Ecclesiæq; in pristinam suam dignitatem et authoritatem restitutionem, eaq; de se indicia exhibebit ut universo orbi manifestum sit futurum, dictam suam Majestatem esse solidum perfectum amicum, filium obsequentissimum et ejus devotissimum; a qua pectoris sui sententia, nullo thesauro, nullis opibus, nullis Regnis, seu Ditionibus, vel occasione quacunq; unquam adducetur, sed ex filiali sua observantia et in Christianam Religionem zelo, innatoq; erga sedem Apostolicam studio, et præcipuo quodam affectu, quem Sanctissimo Domino nostro gerit: in compensationem quoq; gratitudinis, quam tam avide in hoc suo negotio ab ejus Sanctitate expectat, decretum prorsus habet in constantissimo hoc et indissolubili amicitiæ et conjunctionis vinculo sincerissimo perstare, id quod dicta Regia Majestas Sanctissimum Dominum nostrum vehementissime rogat, ut probe velit in omnem partem librare, vicissimq; efficere, ut ex Regiæ petitionis indulgentia palam constet parem benevolentiam et humanitatem a Sanctissimo Domino nostro ex mutuo præstari.

Hac autem causa ipsius Sanctitati a vobis, ut dictum est, exposita et declarata, neutiquam dubitandum est, quin benevole, atq; libenter statim adnuat Regiæ Majestatis

expectationi et quod huic assentiet, dictam Commissionem secreto modo ipsa concedens, neminem de ea re ut dictum est, participem faciens; qui modus servandus est, si videritis hæc effici non posse, nisi cum periculo quin hæc res eis communicetur, qui eam sint interturbaturi, vel si id præstare fuerit in Sanctissimi Domini nostri arbitrio, tunc ejus Sanctitas non gravetur, per Brevia, vel per Bullas, prout validius et magis sufficiens fore judicaverit, præmissa omnia concedere, ad quod vestram omnem industriam, prudentiam, studium, diligentiamq; adhibebitis: Sic omnia prudenter ac circumspecte agentes, ne in discrimen deveniatur negotium hoc his detegendi, qui illud vel impedire vel retardare forsan voluerint aut potuerint, sed potius quam ad id periculi res deducatur contenti eritis sola dictorum libellorum Signatura, in eam formam confecta, quum ex ea palam constet, Pontificis assensum in id actualiter concurrisse, qui postea recentioribus scriptis, si ita opus fuerit, firmius confirmari corroborariq; poterit.

Et quoniam incertum est, utrum ante vestrum ad Pontificem accessum, ejus Sanctitas fuerit in suam libertatem restituta, necne, quæ forsan libera non tanti faciet Regiæ Majestatis amicitiam et conjunctionem, vel allegabit, se nec audere nec posse, ex suis cum Cæsare conventionibus ista concedere, nec secreto ullo modo, vel ullo colore, quod ea in re fecisset apud Cæsarem justificare, et potuisset antea in Regiæ Majestatis auxilio pro sua liberatione sperans, dum adhuc detineretur captivus; eo casu Sanctissimo Domino nostro in mentem redigetis, quam parum fidere possit ullis sibi factis a Cæsara promissis, quum nulla in parte redundare possit in commodum aut securitatem, sed solum in extremum excidium ac detrimentum sedis Apostolicæ; et licet ad breve tempus multa videretur Cæsar in ejus Sanctitatis gratiam facturus, compertissimum tamen semper Pontifici esse debet Cæsarianos ea facere, semperq; facturos, quæ Cæsaram possint exaltare, et tendant ad usurpationem potius et depressionem status Ecclesiastici, quam ad ejus continuationem, vel conservationem ; et quotiens adversus Ecclesiam ista tentarentur, Regia Majestas in hac sua petitione passa repulsam, quæ alioquin ejus Sanctitati in omnem eventum firmissime adhæsisset, et alios suos confæderatos in eandem sententiam pertraxisset, quam, ea deficiente, in contrarium facile possent allici, quo animo futura sit, et quam bene suum affectum et observantiam collocasse existimatura: summæ est prudentiæ omnia considerare.

Haud incognitum præterea est Sanctissimum Dominum