Prætereà jam nec mutari pabula refert, Quæsitaque nocent artes; cessêre magistri Phillyrides Chiron, Amythaoniusque Melampus. Sævi, et in lucem Stygiis emissa tenebris Pallida Tisiphone, Morbos agit ante Metumque, e dies avidum surgens caput altiùs effert. l'alatu pecorum et crebris mugitibus amnes Arentesque sonant ripe, collesque supini. amque catervatim dat stragem, atque aggerat ipsis n stabulis turpi dilapsa cadavera tabo,

Conec humo tegere ac foveis abscondere discunt. am neque erat coriis usus ; nec viscera quisquam Aut undis abolere potest, aut vincere flamma ; lec tondere quidem morbo illuvieque peresa eilera, nec telas possunt attingere putres : Verùm etiam, invisos si quis tenlârat amictus: Ardentes papulæ, atque immundus olentia sudor lembra sequebatur; nec longo deindè moranti 'empore contactos artus sacer ignis edebat.

LIBER IV.

ARGUMENTUM.

Vs. Se de mellificio dicturum professus, Mæcenatis propitiam voluntatem exorat.-8 De alvearis situ, fabricà, apparatu. --51 Quid curandum quùm examina vere exeunt; --67 quùm de rege creando certant. --88 Alteruter rex est necandus : melioris ac deterioris generis notæ. -- 103 Quid agendum sit quùm temerè vagantur apes. --116 De hortis non dicet: at senis hortum colentis felicitatem obiter describit. -- 149 Apum ingenium, mores, industria, disciplina, fortitudo. -- 218 Rationis participes nonnullis philosophis visa sunt. --228 De favis subducendis. -- 251 De morbis apum et morborum curâ. -- 281 Exstincto examine, novum è putrefacto juvenco arcessendum. - 312 Indè episodium de Aristao, qui primus apes amissas ità supplevit. Monente Cyrene matre, Protcum consulit; quùmque comperisset ideò sibi immissam calamitatem quòd Eurydicem rapere tentaverat, Orpheo mittit inferias: quo facto, boum corpora, in luco relicta, paulo pòst examinibus pullulant.

PROTINUS aerii mellis cœlestia dona

Exsequar; hanc etiam, Mæcenas, aspice partem.
Admiranda tibi levium spectacula rerum,
Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis
Mores, et studia, et populos, et prælia dicam.
In tenui labor; at tenuis non gloria, si quem
Numina læva sinunt, auditque vocatus Apollo.
Principio sedes apibus statioque petenda
Quò neque sit ventis aditus (nam pabula venti
Ferre domum próhibent); neque aves hædique petalci
Floribus insultent, aut errans bucula campo
Decutiat rorem, et surgentes atterat herbas.
Absint et picti squalentia terga lacerti

Pinguibus à stabulis, meropesque, aliæque volucres;
Et manibus Procne pectus signata cruentis :
Omnia nam latè vastant, ipsasque volantes

Ore ferunt dulcem nidis immitibus escam.
At liquidi fontes et stagna virentia musco
Adsint, et tenuis fugiens per gramina rivus,
Palmaque vestibulum, aut ingens oleaster inumbret,
Ut quùm prima novi ducent examina reges
Vere suo, ludetque favis emissa juventus,
Vicina invitet decedere ripa calori,

Obviaque hospitiis teneat frondentibus arbos.
In medium, seu stabit iners, seu profluet humor,
Transversas salices et grandia conjice saxa,
Pontibus ut crebris possint consistere, et alas
Pandere ad æstivum solem, si fortè morantes
Sparserit, aut præceps Neptuno immerserit Eurus.
Hæc circum casiæ virides, et olentia latè
Serpylla, et graviter spirantis copia thymbræ
Floreat, irriguumque bibant violaria fontem.
Ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis,
Seu lento fuerint alvearia vimine texta,
Angustos habeant aditus : nam frigore mella
Cogit hiems, eademque calor liquefacta remittit.
Utraque vis apibus pariter metuenda; neque illæ
Nequidquam in tectis certatim tenuia cerâ
Spiramenta linunt, fucoque et floribus oras
Explent, collectumque hæc ipsa ad munera gluten
Et visco et Phrygiæ servant pice lentius Idæ.
Sæpè etiam effossis (si vera est fama) latebris
Sub terrâ fodêre larem, penitùsque repertæ
Pumicibusque cavis, exesæque arboris antro.
Tu tamen è lævi rimosa cubilia limo

Unge fovens circùm, et raras superinjice frondes.
Neu propiùs tectis taxum sine; neve rubentes
Ure foco cancros; altæ neu crede paludi,
Aut ubi odor cœni gravis, aut ubi concava pulsu
Saxa sonant, vocisque offensa resultat imago.
Quod superest, ubi pulsam hiemem sol aureus egit
Sub terras, cœlumque æstivâ luce reclusit,
Illee continuò saltus silvasque peragrant,
Purpureosque metunt flores, et flumina libant
Summa leves. Hinc, nescio quâ dulcedine lætæ,

Progeniem nidosque fovent; hinc arte recentes
Excudunt ceras, et mella tenacia fingunt.

Hinc, ubi jam emissum caveis ad sidera cœli Nare per æstatem liquidam suspexeris agmen, Obscuramque trahi vento mirabere nubem, Contemplator; aquas dulces et frondea semper Tecta petunt. Huc tu jussos asperge sapores, Trita melisphylla et cerinthæ ignobile gramen; Tinnitusque cie, et Matris quate cymbala circùm. Ipsæ consident medicatis sedibus; ipsæ

Intima more suo sese in cunabula condent.

Sin autem ad pugnam exierint, nam sæpè duobus Regibus incessit magno discordia motu, Continuòque animos vulgi et trepidantia bello Corda licet longè præsciscere: namque morantes Martius ille æris rauci canor increpat, et vox Auditur fractos sonitus imitata tubarum. Tùm trepidæ inter se coeunt, pennisque coruscant, Spiculaque exacuunt rostris, aptantque lacertos, Et circa regem atque ipsa ad prætoria densæ Miscentur, magnisque vocant clamoribus hostem. Ergò, ubi ver nacta sudum camposque patentes, Erumpunt portis; concurritur; æthere in alto Fit sonitus, magnum mixta glomerantur in orbem, Præcipitesque cadunt. Non densior aere grando, Nec de concusså tantùm pluit ilice glandis. Ipsi per medias acies, insignibus alis, Ingentes animos angusto in pectore versant, Usque adeò obnixi non cedere, dùm gravis aut hos, Aut hos versa fugâ victor dare terga subegit. Hi motus animorum atque hæc certamina tanta Pulveris exigui jactu compressa quiescent. Verùm, ubi ductores acie revocaveris ambos, Deterior qui visus, eum, ne prodigus obsit, Dede necí; melior vacuâ sine regnet in aulâ. Alter erit maculis auro squalentibus ardens (Nam duo sunt genera): hic melior, insignis et ore, Et rutilis clarus squamis; ille horridus alter Deşidiâ, latamque trahens inglorius alvum.

Ut binæ regum facies, ità corpora plebis : Namque aliæ turpes horrent, ceu, pulvere ab alto Quùm venit, et sicco terram spuit ore viator Aridus; elucent aliæ, et fulgore coruscant Ardentes auro, et paribus lita corpora guttis. Hæc potior soboles; hinc cœli tempore certo Dulcia mella premes, nec tantùm dulcia quantùm Et liquida, et durum Bacchi domitura saporem.

At quùm incerta volant cœloque examina ludunt, Contemnuntque favos, et frigida tecta relinquunt, Instabiles animos ludo prohibebis inani.

Nec magnus prohibere labor : tu regibus alas
Eripe: non illis quisquam cunctantibus altum
Ire iter, aut castris audebit vellere signa.
Invitent croceis halantes floribus horti,
Et custos furum atque avium cum falce salignaâ
Hellespontiaci servet tutela Priapi.

Ipse thymum pinosque ferens de montibus altis,
Tecta serat latè circum, cui talia curæ ;
Ipse labore manum duro terat; ipse feraces
Figat humo plantas, et amicos irriget imbres.
Atque equidem, extremo ni jam sub fine laborum
Vela traham, et terris festinem advertere proram,
Forsitan, et pingues hortos quæ cura colendi
Ornaret, canerem, biferique rosaria Pæsti;
Quoque modo potis gauderent intyba rivis,
Et virides apio ripe; tortusque per herbam
Cresceret in ventrem cucumis; nec sera comantem
Narcissum, aut flexi tacuissem vimen acanthi,
Pallentesque hederas, et amantes littora myrtos.
Namque sub OEbaliæ memini me turribus altis,
Quà niger humectat flaventia culta Galesus,
Corycium vidisse senem, cui pauca relicti
Jugera ruris erant ; nec festilis illa juvencis,
Nec pecori opportuna seges, nec commoda Baccho.
Hic rarum tamen in dumis olus, albaque circùm
Lilia, verbenasque premens, vescumque papaver,
Regum æquabat opes animis; serâque revertens
Nocte domum, dapibus mensas onerabat inemptis.