Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

tour, il trouva sa place occupée par un étranger. Le serviteur de Dieu fut combattu par deux sentiments différents d'un côté, l'amour de la justice et la crainte que sa femme ne se perdit éternellement le portaient à la faire arrêter et à la punir; de l'autre, le penchant qu'il avait à pardonner le retenait dans le silence. Etant ainsi partagé et agité, il arriva qu'allant à la promenade avec cette femme adultère, ils approchèrent ensemble d'une fontaine. Gengoul, alors comme inspiré de Dieu, lui dit que depuis longtemps des bruits infâmes couraient sur son honneur, et que, comme ces bruits allaient toujours s'augmentant, il y avait apparence qu'ils n'étaient pas sans fondements. Cette femme, ajoutant le parjure à la débauche, affirma par serment que c'étaient de pures calomnies. Si cela est, lui dit son époux, voici un fontaine trèsclaire et dont vous voyez le fond; mettez-y votre bras, et tirez en une petite pierre. Si vous êtes innocente, vous n'en recevrez aucun mal, puisqu'elle n'est ni chaude ni froide; mais si vous êtes coupable, Dieu se servira de cette eau pour vous dévoiler et pour vous châtier.

L'impudique, regardant ce discours comme un trait de la pieuse sim. plicité de son mari, plongea son bras dans l'eau jusqu'au coude, puis le retira subitement, en poussant un cri de douleur, comme si l'eau eût été bouillante, dit la légende. Convaincue d'adultère par le Ciel même, elle alla cacher sa honte dans une de ses terres, où elle renoua ses relations criminelles. Elle forma même le projet de faire assassiner son époux par le complice de ses débauches : ce qui fut exécuté. Le corps de saint Gengoul fut inhumé dans sa terre de Vaux ou d'Avaux en Bassigny, où il avait été tué. Peu de temps après il fut transporté à deux lieues de là, dans l'église de Saint-Pierre de Varennes, qu'il avait bâtie sur son fonds. On vit en peu d'années le Bassigny et le diocèse de Langres se couvrir d'églises et de chapelles en son honneur. De là son culte s'etendit dans toute la France, dans les Pays-Bas et en Allemagne (Anon., ap. Boll., p. 645;- Baillet, Vies des Saints, t. 4, p. 214; Mang., Hist. eccl. de Langres, t. 1, p. 250).

Page 50. Le notaire épiscopal, ayant rédigé la charte de fondation, etc.

CHARTA FUNDATIONIS MORIMUNDI.

Ego Guillencus, Dei misericordia Lingonensis episcopus, fidelis dispositor et ordinator benevolus beneficiorum et eleemosynarum quæ Morimundensi ecclesiæ liberaliter collata cognovi, accedo testis et proprii sigilli impressione signator. Primum, laicus quidam Johanes nomine, et habitu et animo religiosus, locum Morimundi a domino Odolrico de Acrimonte, et ab Adelina, nobilissima uxore sua, expetivit et accepit. Protinus idem Johannes Robertum Lingonensem eo temporis antistitem adiit, et interventu meo accepta benedictione et licentia locum sibi datum pro viribus et posse fideliter extruxit. Post obitum vero ejusdem antistitis, prædictus Johannes favore usus Joceranni, qui Roberto successerat in episcopatum, habens insuper consilium dom. Odolrici, locum susceptum, abbati et capitulo Novi-Monasterii (Cistercii) obtulit et concessit pro emendatione vitæ melioris. Veniensque Stephanus, Novi-Monasterii abbas, suscepit locum ab Odolrico et uxore ejus, et ab episcopo et capitulo Lingonensi, et designatum est ab episcopo Morimundi cimiterium et benedictum.

« Postea Odolricus, fretus animi sui liberalitate, cum consilio uxoris suæ locum adaugens, concessit terram quamdam Galdenvillare vulgariter dictam, perambulans ipse cum uxore sua cum nobilibus multis et incolis Fraxineti donationes suas, certis determinationibus designatis. Insuper in omnibus feudis suis et allodiis, propinquis et remotis, concessit cum uxore sua piscarias in aquis, et ligna ad ignem et ad varia opificia, et pascuale per terras et in silvis ad opus animalium usuaria.

<< Omnes istas donationes concesserunt Fulco, et Roierus, et Gerardus, filii Odolrici, et horum omnium testes sunt qui viderunt et præsentialiter audierunt : Hugo miles, Lupa vocatus; Odolricns de Provincheriis, Gerardus de Domno - Martino, Hugo de Mosa, Arlebaudus de Varennis, Rocelinus de Borbona; Ricardus, villicus Fraxineti; Humbertus, Constantinus, Foleradus, Albericus Pelliciarius; et quoniam has terras, Morimundum videlicet et Galdenvillare, Odolricus a comite Cla

rimontis tenebat, prædictus abbas ab eodem comite in plena curia velociter impetravit. Decimas Morimundi et Galdenvillaris tenebant Rodulphus de Fracia et Hugo de Mignou, cum uxore sua Adelina et Theobaldus presbyter Fraxineti. Omnes precibus abbatis decimas illas in perpetuum fideliter dederunt, et episcopus omnes alias decimas laborum suorum et animalium fratribus morimundensibus benigne concessit; tertias vero earumdem possessionum concesserunt Hugo de Mosa et Guido de Fraxineto, et Odolricus, et Cono, frater ejus, qui eas tenebant.

<< Tunc prædictus Novi-Monasterii abbas abbatem in eodem loco constituit virum per omnia venerabilem, Arnaldum nomine, præcipiens monachis ut regulam B. Benedicti, quam didicerant, fideliter observarent. Demum me eo temporis decano et archidiacono, in episcopatum, ordinante Deo, succedente, Odolricus cum uxore sua et prænominatis filiis, sicut a veteri Morimundo rivus veniens, præterfluit totam terram Fraxineti et Galdenvillaris, usque ad terminos Romanis et Dambelini, fratribus Morimundi perpetuo jure donando consecravit.

« Omnes has donationes sub anathemate confirmo et corroboro, et archidiaconis confirmandas trado.

« (Sequuntur sigilla.)

« Ann. ab Incarn. Dom. 1126, Honorio papa, Lodoico rege Francorum, Guillenco Ling. episcop. »

SERIES ABBATUM MORIMUNDENSIUM.

(1° Ex Annalibus Angel. Manrique, t. 1, p. 520; 2o ex Gaspardo Jongelino, Notitia abbat. ord. Cister., in-fol., p. 31; 3o ex Gall. christ., t. 4, p. 814; 4o ex Archiviis Morimund., apud Calvomontem; 5o ex Chrysost. Henriquez, Menolog. cisterc.; 6o ex Claud. Robert, in sua Gall. christ.)

1. Arnaldus I, qui et Arnoldus, et etiam Arnulfus. Cœpit anno 1115; sublatus est in Belgio, anno 1126, 11 nonas januarii.

2. Walterius I; cœpit ann. 1126, obiit 1131.

3. Otho Frisingensis, sancti Leopoldi Austria marchionis filius, ex Agneta Henrici IV imper. filia. Abbatizavit ann. 7, et assumptus est in episcop. Frising. ann. 1138; obiit Morim. x calend. octob. 1159.

4. Rainaldus, Friderici comitis Tullensis frater, cui uxor Helvidis, soror Mathæi Lotharingiæ ducis. Cœpit 1139 et cessit 1154; obiit XIII calend. febr.

5. Lambertus, ex abbate Clari-Fontis. Cœpit ann. 1154, et ann. sequenti, ad Cisterc. translatus est; obiit Morim. xii julii 1163.

6. Henricus 1, uno anno præf.

7. Aliprannus, seu Aliprandus I. Cœpit ann. 1137. Delegatus ad imperat. Freder. ann. 1159, ob. 1160, x cal. mart.

8. Odo, ex priore Morim. et abb. Belli-Prati. Cœpit 1160 et ob. ann. sequenti, vi non. maii. Scripsit plura opuscula recensita in Biblioth. Philip. Seguini.

9. Walterius II. Cœpit ann. 1161, et uno anno præfuit. Inde dicitur translat. ad Cisterc.

10. Aliprandus II, Coronati seu Morimundi in Lombardia professus, diu hospes hic, cœpit ann. 1162 et ob. 1168, vii cal. sep.

11. Gilbertus. Uno tantum anno præfuit, et ob.

12. Henricus II. Cœpit ann. 1170. Rexit 12 annis, quibus plurima perpessus est. Reinerius dominus Borbonæ satisfacit de illatis injuriis coram Manass., epic. Lingon.

13. Petrus I. Cœpit ann. 1183. Composuit cum toparchis Caseoli, Clarimontis, Novi-Villaris, etc. Abdicat 1193.

14. Henricus III. Duobus tantum annis præf.

15. Bartholomæus. Octo mensibus præf.

16. Petrus II, qui cesserat, iterum eligitur. Regul. Calatrav. præscribit. Obit ann. 1198. De eo multa et mira narrat Cæsarius, lib. I Dialog., c. 33.

17. Betholdus, seu Wetolo, et etiam Bezellus. Præf. anno uno.

18. Guido I. Cœpit ann. 1199, et post multa et egregia patrata sub Innocent. III et Gregor IX, obiit, cum abbatizavisset circiter quadraginta annis.

19. Arnaldus II. Præf. sex mensibus.

20. Cono. Cœpit ann. 1240. Hispaniam perlustravit, curavit ecclesiam Morim. dedicari, et ob. circa ann. 1263.

21. Nicolaus I. Cœpit ann. 1264; ob. vii cal. april. 1272 (1).

22. Joannes 1. Visitavit Calatrav. et Hispan. Ob. 1283.

23. Hugo I. Cœpit ann. 1284, et sequenti obiit.

24. Dominicus. Cœpit ann. 1286, et obiit x cal. sept. 1296.

25. Gerardus. Præfuit ann. 4; ob. xII cal. sept. 1301.

26. Hugo II. Præfuit usque ad ann. 1303.

27. Guillelmus I. Visitavit Calatr., edidit leges; ob. vi idus april. 1320. 28. Walterius III, natione Brito. Visitavit Calatr. per Johann. abbatem Palatiolensem; præscripsit leges; ob. vi idus decemb. 1331.

29. Renaudus, seu Reginaldus. Calatr. visitavit; unus eorum quorum opera Benedictus XII edidit bull. reformat. ord. Cisterc. Ob. 1354.

30. Thomas de Romanis supra Mosam. Cœpit ann. circiter 1355. Redemit abbatiam a servitute Guidonis, domini Caseoli, et Johannæ de Joigny, uxoris ejus. Obiit vi idus april. 1380.

31. Johannes II, de Levicurià. Pasciscitur ann. 1388, cum Johanne Gaites de La Mare; obiit xvi cal. maii 1393.

32. Johannes III, de Martiniaco, sacræ theolog. doctor; electus ann. 1393, Calatr. visitavit 1397, fit abbas Clarævall. et deinde Cisterc.

33. Johannes IV, de Britannia, doctor theologus. Cœpit ann. 1402; bis Calatr. et Hispanias visitavit; instituitur in capit. gen. 1416 procurator gener. ordinis in concil. Constantiensi; ob. I nonas dec. 1423.

34. Guido II. Transigit ann. 1126, cum Johanne et Petro de Caseolo; obiit circiter ann. 1427, alias 1431.

35. Johannes V, de Sabaudiâ; ob. iv non. sept. 1431.

36. Guido III. Bis Calatr. visitavit, annis scilicet 1433 et 1437; ob. xin

cal. sept. 1441.

37. Johannes VI, de Plazeia, seu de Blaseyo. Visitator generalis Hispan. et Calatr. 1444; pepigit cum Petro de Caseolo et Guillelmo de Acrimonte ann. 1448, et ob. ann. sequenti, v id. maii.

(1) Ici, dans la Gall. Christ., t. 4, se trouvent deux abbés, Ricardus et Simon, dont l'existence nous a paru plus que douteuse.

« ZurückWeiter »