Et pater Æneas, jamdudum erumpere nubem Ardebant. Prior Æneam compellat Achates: Nate Deâ, quæ nunc animo sententia surgit? Omnia tuta vides; classem, sociosque receptos. Unus abest, medio in fluctu quem vidimus ipsi Submersum; dictis respondent cætera matris.
Vix ea fatus erat, cum circumfusa repente Scindit se nubes, et in æthera purgat apertum. Restitit Æneas, clarâque in luce refulsit, Os humerosque Deo similis: namque ipsa decoram Cæsariem nato genitrix, lumenque juventæ Purpureum, et lætos oculis afflârat honores; Quale manus addunt ebori decus, aut ubi flavo Argentum Pariusve lapis circumdatur auro. Tum sic reginam alloquitur, cunctisque repente Improvisus ait: Coram, quem quæritis, adsum Troïus Æneas, Libycis ereptus ab undis. O sola infandos Troja miserata labores, Quæ nos, relliquias Danaûm, terræque marisque Omnibus exhaustos jam casibus, omnium egenos, Urbe, domo, socias! grates persolvere dignas 600 Non opis est nostræ, Dido, nec quidquid ubique est Gentis Dardaniæ, magnum quæ sparsa per orbem. Dî tibi, si qua pios respectant numina, si quid Usquam justitia est et mens sibi conscia recti, Præmia digna ferant. Quæ te tam læta tulerunt Sæcula? qui tanti talem genuêre parentes?
In freta dum fluvii current, dum montibus umbræ Lustrabunt convexa, polus dum sidera pascet; Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt;
Quæ me cumque vocant terræ. Sic fatus, amicum Ilionea petit dextrâ, lævâque Serestum ;
Post alios, fortemque Gyan, fortemque Cloanthum. Obstupuit primo adspectu Sidonia Dido; Casu deinde viri tanto; et sic ore locuta est: Quis te, nate Deâ, per tanta pericula casus Insequitur? quæ vis immanibus applicat oris?
Tune ille Æneas, quem Dardanio Anchisæ Alma Venus Phrygii genuit Simoëntis ad undam? Atque equidem Teucrum memini Sidona venire, Finibus expulsum patriis, nova regna petentem 620 Auxilio Beli: genitor tum Belus opimam Vastabat Cyprum, et victor ditione tenebat. Tempore jam ex illo casus mihi cognitus urbis Trojanæ, nomenque tuum, regesque Pelasgi. Ipse hostis Teucros insigni laude ferebat, Seque ortum antiquâ Teucrorum ab stirpe volebat. Quare agite, o tectis, juvenes, succedite nostris. Me quoque per multos similis fortuna labores Jactatam hac demum voluit consistere terrâ. Non ignara mali, miseris succurrere disco. Sic memorat: simul Ænean in regia ducit Tecta; simul divûm templis indicit honorem: Nec minus interea sociis ad litora mittit Viginti tauros, magnorum horrentia centum Terga suum, pingues centum cum matribus agnos, Munera lætitiamque dii.
At domus interior regali splendida luxu Instruitur, mediisque parant convivia tectis. Arte laboratæ vestes, ostroque superbo; Ingens argentum mensis, cælataque in auro Fortia facta patrum, series longissima rerum, Per tot ducta viros antiquâ ab origine gentis. Eneas (neque enim patrius consistere mentem Passus amor) rapidum ad naves præmittit Achaten, Ascanio ferat hæc, ipsumque ad mœnia ducat. Omnis in Ascanio cari stat cura parentis. Munera præterea, Iliacis erepta ruinis, Ferre jubet; pallam signis auroque rigentem, Et circumtextum croceo velamen acantho, Ornatus Argivæ Helenæ; quos illa Mycenis, Pergama cum peteret inconcessosque Hymenæos, Extulerat, matris Ledæ mirabile donum. Præterea sceptrum, Ilione quod gesserat olim, Maxima natarum Priami, colloque monile
Baccatum, et duplicem gemmis auroque coronam. Hæc celerans, iter ad naves tendebat Achates. At Cytherea novas artes, nova pectore versat Consilia; ut faciem mutatus et ora Cupido Pro dulci Ascanio veniat, donisque furentem Incendat reginam, atque ossibus implicet ignem. Quippe domum timet ambiguam, Tyriosque bilin- gues;
Urit atrox Juno, et sub noctem cura recursat. Ergo his aligerum dictis affatur Amorem: Nate, meæ vires, mea magna potentia, solus, Nate, patris summi qui tela Typhoïa temnis; Ad te confugio, et supplex tua numina posco. Frater ut Æneas pelago tuus omnia circum Litora jactetur, odiis Junonis iniquæ, Nota tibi; et nostro doluisti sæpe dolore. Hunc Phoenissa tenet Dido, blandisque moratur Vocibus; et vereor, quo se Junonia vertant Hospitia haud tanto cessabit cardine rerum. Quocirca capere ante dolis et cingere flammâ Reginam meditor; ne quo se numine mutet, Sed magno Æneæ mecum teneatur amore. Quâ facere id possis, nostram nunc accipe mentem: Regius accitu cari genitoris ad urbem
Sidoniam puer ire parat, mea maxima cura, Dona ferens, pelago et flammis restantia Troja: Hunc ego sopitum somno, super alta Cythera, 680 Aut super Idalium, sacratâ sede recondam ; Ne quâ scire dolos, mediusve occurrere possit, Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo, et notos pueri puer indue vultus; Ut, cum te gremio accipiet lætissima Dido, Regales inter mensas laticemque Lyæum, Cum dabit amplexus atque oscula dulcia figet, Occultum inspires ignem, fallasque veneno.
Paret Amor dictis caræ genitricis, et alas Exuit, et gressu gaudens incedit Iuli.
At Venus Ascanio placidam per membra quietem
Irrigat, et fotum gremio Dea tollit in altos Idaliæ lucos; ubi mollis amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrâ. Jamque ibat, dicto parens, et dona Cupido Regia portabat Tyriis, duce lætus Achate. Cum venit, aulæis jam se regina superbis Aureâ composuit spondâ, mediamque locavit. Jam pater Æneas, et jam Trojana juventus, Conveniunt, stratoque super discumbitur ostro. 700 Dant famuli manibus lymphas, Cereremque canistris Expediunt, tonsisque ferunt mantilia villis. Quinquaginta intus famulæ, quibus ordine longo Cura penum struere, et flammis adolere Penates. Centum aliæ, totidemque pares ætate ministri, Qui dapibus mensas onerant, et pocula ponunt. Necnon et Tyrii per limina læta frequentes Convenêre, toris jussi discumbere pictis. Mirantur dona Æneæ; mirantur Iulum, Flagrantesque Dei vultus, simulataque verba, Pallamque, et pictum croceo velamen acantho. Præcipue infelix, pesti devota futuræ, Expleri mentem nequit, ardescitque tuendo Phoenissa, et pariter puero donisque movetur. Ille, ubi complexu Æneæ colloque pependit, Et magnum falsi implevit genitoris amorem, Reginam petit. Hæc oculis, hæc pectore toto Hæret; et interdum gremio fovet, inscia Dido, Insidat quantus miseræ Deus! At memor ille Matris Acidaliæ, paulatim abolere Sychæum Incipit, et vivo tentat prævertere amore Jampridem resides animos desuetaque corda. Postquam prima quies epulis, mensæque remotæ, Crateras magnos statuunt, et vina coronant. Fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant Atria; dependent lychni laquearibus aureis Incensi, et noctem flammis funalia vincunt. Hic regina gravem gemmis auroque poposcit Implevitque mero pateram, quam Belus, et omnes
A Belo soliti. Tum facta silentia tectis : Jupiter, hospitibus nam te dare jura loquuntur, Hunc lætum Tyriisque diem Trojâque profectis Esse velis, nostrosque hujus meminisse minores. Adsit lætitiæ Bacchus dator, et bona Juno. Et vos, o, cœtum, Tyrii, celebrate faventes. Dixit, et in mensam laticum libavit honorem, Primaque, libato, summo tenus attigit ore. Tum Bitiæ dedit increpitans. Ille impiger hausit Spumantem pateram, et pleno se prolujt auro. Post alii proceres. Citharâ crinitus Iopas Personat auratâ, docuit quæ maximus Atlas. Hic canit errantem lunam, solisque labores ; Unde hominum genus, et pecudes; unde imber, et ignes;
Arcturum, pluviasque Hyadas, geminosque Triones; Quid tantum Oceano properent se tingere soles Hiberni, vel quæ tardis mora noctibus obstet. Ingeminant plausu Tyrii, Troësque sequuntur. Necnon et vario noctem sermone trahebat Infelix Dido, longumque bibebat amorem ; Multa super Priamo rogitans, super Hectore multa; Nunc, quibus Auroræ venisset filius armis ; 751 Nunc, quales Diomedis equi; nunc, quantus Achilles. Immo age, et a primâ, dic, hospes, origine nobis Insidias, inquit, Danaûm, casusque tuorum, Erroresque tuos; nam te jam septima portat Omnibus errantem terris et fluctibus æstas,
« ZurückWeiter » |