Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

290

Horrendum stridens, flammisque armata Chimæra,
Gorgones, Harpyiæque, et forma tricorporis umbra.
Corripit hîc subitâ trepidus formidine ferrum
Eneas, strictamque aciem venientibus offert;
Et, ni docta comes tenues sine corpore vitas
Admoneat volitare cavâ sub imagine formæ,
Irruat, et frustra ferro diverberet umbras.

300

309

Hinc via, Tartarei quæ fert Acherontis ad undas. Turbidus hic cœno vastâque voragine gurges Estuat, atque omnem Cocyto eructat arenam. Portitor has horrendus aquas et Яumina servat Terribili squalore Charon; cui plurima mento Canities inculta jacet; stant lumina flammâ ; Sordidus ex humeris nodo dependet amictus. Ipse ratem conto subigit, velisque ministrat, Et ferrugineâ subvectat corpora cymbâ, Jam senior; sed cruda Deo viridisque senectus. Huc omnis turba ad ripas effusa ruebat; Matres atque viri, defunctaque corpora vitâ Magnanimûm heroum, pueri innuptæque puellæ, Impositique rogis juvenes ante ora parentûm : Quam multa in silvis auctumni frigore primo Lapsa cadunt folia; aut ad terram gurgite ab alto Quam multæ glomerantur aves, ubi frigidus annus Trans pontum fugat, et terris immittit apricis. Stabant orantes primi transmittere cursum, Tendebantque manus ripa ulterioris amore: Navita sed tristis nunc hos, nunc accipit illos; Ast alios longe submotos arcet arenâ. Æneas, miratus enim, motusque tumultu, Dic, ait, o virgo, quid vult concursus ad amnem? Quidve petunt animæ? vel quo discrimine ripas Hæ linquunt, illæ remis vada livida verrunt ? Olli sic breviter fata est longæva sacerdos : Anchisâ generate, deûm certissima proles, Cocyti stagna alta vides, Stygiamque paludem, Dî cujus jurare timent et fallere numen.

320

339

Hæc omnis, quam cernis, inops inhumataque turba est;
Portitor ille, Charon; hi, quos vehit unda, sepulti,
Nec ripas datur horrendas et rauca fluenta
Transportare prius, quam sedibus ossa quiêrunt.
Centum errant annos, volitantque hæc litora circum:
Tum demum admissi stagna exoptata revisunt. 330
Constitit Anchisâ satus, et vestigia pressit;
Multa putans, sortemque animo miseratus iniquam.
Cernit ibi mœstos, et mortis honore carentes,
Leucaspim, et Lyciæ ductorem classis Oronten ;
Quos, simul a Trojâ ventosa per æquora vectos,
Obruit Auster, aquâ involvens navemque virosque.
Ecce gubernator sese Palinurus agebat;
Qui Libyco nuper cursu, dum sidera servat,
Exciderat puppi mediis effusus in undis.
Hunc ubi vix multâ mæstum cognovit in umbrâ,
Sic prior alloquitur: Quis te, Palinure, deorum
Eripuit nobis, medioque sub æquore mersit?
Dic age: namque mihi, fallax haud ante repertus,
Hoc uno responso animum delusit Apollo,
Qui fore te ponto incolumem, finesque canebat
Venturum Ausonios. En hæc promissa fides est?
Ille autem: Neque te Phoebi cortina fefellit,
Dux Anchisiada, nec me deus æquore mersit.
Namque gubernaclum multâ vi forte revulsum,
Cui datus hærebam custos, cursusque regebam, 350
Præcipitans traxi mecum. Maria aspera juro,
Non ullum pro me tantum cepisse timorem,
Quam tua ne, spoliata armis, excussa magistro,
Deficeret tantis navis surgentibus undis.
Tres Notus hibernas immensa per æquora noctes
Vexit me violentus aquâ: vix lumine quarto
Prospexi Italiam, summâ sublimis ab undâ.
Paulatim adnabam terræ ; jam tuta tenebam;
Ni gens crudelis madidâ cum veste gravatum,
Prensantemque uncis manibus capita aspera montis,
Ferro invasisset, prædamque ignara putâsset.

359

Nunc me fluctus habet, versantque in litore venti.
Quod te per cœli jucundum lumen, et auras,
Per genitorem oro, per spes surgentis Iuli;
Eripe me his, invicte, malis: aut tu mihi terram
Injice, namque potes, portusque require Velinos;
Aut tu, si qua via est, si quam tibi Diva creatrix
Ostendit, (neque enim, credo, sine numine Divûm
Flumina tanta paras Stygiamque innare paludem)
Da dextram misero, et tecum me tolle per undas,
Sedibus ut saltem placidis in morte quiescam.
Talia fatus erat, cepit cum talia vates :

371

Unde hæc, o Palinure, tibi tam dira cupido ?
Tu Stygias inhumatus aquas, amnemque severum
Eumenidum adspicies, ripamve injussus adibis?
Desine fata Deûm flecti sperare precando:
Sed cape dicta memor, duri solatia casus.
Nam tua finitimi, longe lateque per urbes
Prodigiis acti cœlestibus, ossa piabunt;
Et statuent tumulum, et tumulo sollennia mittent;
Æternumque locus Palinuri nomen habebit.
His dictis curæ emotæ, pulsusque parumper
Corde dolor tristi: gaudet cognomine terrâ.
Ergo iter inceptum peragunt, fluvioque propin-
quant.

381

Navita quos jam inde ut Stygiâ prospexit ab undâ Per tacitum nemus ire, pedemque advertere ripæ ; Sic prior aggreditur dictis, atque increpat ultro: Quisquis es, armatus qui nostra ad flumina tendis, Fare age, quid venias; jam istinc et comprime gres

sum.

389

Umbrarum hic locus est, Somni Noctisque soporæ;
Corpora viva nefas Stygiâ vectare carina.
Nec vero Alciden me sum lætatus euntem
Accepisse lacu, nec Thesea Pirithoumque,
Dis quamquam geniti, atque invicti viribus essent.
Tartareum ille manu custodem in vincla petivit,
Ipsius a solio regis traxitque trementem ;

Hi dominam Ditis thalamo deducere adorti.
Quæ contra breviter fata est Amphrysia vates :
Nullæ hic insidiæ tales; absiste moveri :

Nec vim tela ferunt; licet ingens janitor antro 400
Eternum latrans exsangues terreat umbras;
Casta licet patrui servet Proserpina limen.
Troïus Æneas, pietate insignis et armis,
Ad genitorem imas Erebi descendit ad umbras.
Si te nulla movet tantæ pietatis imago,

At ramum hunc (aperit ramum, qui veste latebat)
Agnoscas. Tumidâ ex irâ tum corda residunt.
Nec plura his. Ille admirans venerabile donum
Fatalis virgæ, longo post tempore visum,
Coeruleam advertit puppim, ripæque propinquat. 410
Inde alias animas, quæ per juga longa sedebant,
Deturbat, laxatque foros; simul accipit alveo
Ingentem Ænean. Gemuit sub pondere cymba
Sutilis, et multam accepit rimosa paludem.
Tandem trans fluvium incolumes vatemque virumque
Informi limo glaucâque exponit in ulvâ.

Cerberus hæc ingens latratu regna trifauci
Personat, adverso recubans immanis in antro;
Cui vates, horrere videns jam colla colubris,
Melle soporatam et medicatis frugibus offam
Objicit. Ille fame rabidâ tria guttura pandens
Corripit objectam, atque immania terga resolvit
Fusus humi, totoque ingens extenditur antro.
Occupat Æneas aditum custode sepulto,
Evaditque celer ripam irremeabilis undæ.

Continuo auditæ voces, vagitus et ingens,
Infantûmque animæ flentes, in limine primo;
Quos dulcis vitæ exsortes, et ab ubere raptos,
Abstulit atra dies, et funere mersit acerbo.
Hos juxta falso damnati crimine mortis.
Nec vero hæ sine sorte datæ, sine judice, sedes.
Quæsitor Minos urnam movet; ille silentûm
Conciliumque vocat, vitasque et crimina discit.
Proxima deinde tenent mosti loca, qui sibi letum

420

430

Insontes peperêre manu, lucemque perosi
Projecêre animas. Quam vellent æthere in alto
Nunc et pauperiem et duros perferre labores !
Fas obstat, tristique palus inamabilis undâ
Alligat, et novies Styx interfusa coërcet.

441

Nec procul hinc partem fusi monstrantur in omnem
Lugentes campi: sic illos nomine dicunt.
Hic, quos durus amor crudeli tabe peredit,
Secreti celant calles, et myrtea circum

Silva tegit; curæ non ipsâ in morte relinquunt.
His Phædram Procrinque locis, mostamque Eri-
phylen,

Crudelis nati monstrantem vulnera cernit,
Euadnenque, et Pasiphaën; his Laodamia

It comes, et juvenis quondam, nunc femina, Cænis,
Rursus et in veterem fato revoluta figuram.

Inter quas Phoenissa recens a vulnere Dido 450 Errabat silvâ in magnâ ; quam Troïus heros Ut primum juxta stetit, agnovitque per umbras Obscuram, qualem primo qui surgere mense Aut videt, aut vidisse putat per nubila lunam, Demisit lacrymas, dulcique affatus amore est: Infelix Dido, verus mihi nuntius ergo Venerat, exstinctam, ferroque extrema secutam ; Funeris heu tibi causa fui? Per sidera juro, Per Superos, et si qua fides tellure sub imâ est : Invitus, regina, tuo de litore cessi.

460

Sed me jussa Deûm, quæ nunc has ire per umbras,
Per loca senta situ cogunt noctemque profundam,
Imperiis egêre suis; nec credere quivi

Hunc tantum tibi me discessu ferre dolorem.
Siste gradum, teque adspectû ne subtrahe nostro.
Quem fugis? extremum fato, quod te alloquor, hoc

est.

Talibus Æneas ardentem et torva tuentem
Lenibat dictis animum, lacrymasque ciebat.
Illa solo fixos oculos aversa tenebat;
Nec magis incepto vultum sermone movetur,

« ZurückWeiter »