Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

661

Vescentes, lætumque choro paana canentes, Inter odoratum lauri nemus; unde superne Plurimus Eridani per silvam volvitur amnis. Hic manus, ob patriam pugnando vulnera passi, Quique sacerdotes casti, dum vita manebat, Quique pii vates, et Phœbo digna locuti, Inventas aut qui vitam excoluêre per artes, [Quique sui memores alios fecêre merendo: Omnibus his niveâ cinguntur tempora vittâ. Quos circumfusos sic est affata Sibylla; Musæum ante omnes; medium nam plurima turba Hunc habet, atque humeris exstantem suspicit altis = Dicite, felices animæ, tuque, optime vates; 669 Quæ regio Anchisen, quis habet locus? illius ergo Venimus, et magnos Erebi tranavimus amnes. Atque huic responsum paucis ita reddidit heros: Nulli certa domus. Lucis habitamus opacis, Riparumque toros et prata recentia rivis Incolimus. Sed vos, si fert ita corde voluntas, Hoc superate jugum ; et facili jam tramite sistam. Dixit, et ante tulit gressum, camposque nitentes Desuper ostentat; dehinc summa cacumina linquunt. At pater Anchises penitus convalle virenti Inclusas animas, superumque ad lumen ituras, 680 Lustrabat studio recolens, omnemque suorum Forte recensebat numerum, carosque nepotes, Fataque, fortunasque virûm, moresque, manusque. Isque ubi tendentem adversum per gramina vidit Enean, alacris palmas utrasque tetendit; Effusæque genis lacrymæ; et vox excidit ore: Venisti tandem, tuaque spectata parenti Vicit iter durum pietas? datur ora tueri, Nate, tua; et notas audire et reddere voces? Sic equidem ducebam animo, rebarque futurum, Tempora dinumerans; nec me mea cura fefellit. Quas ego te terras, et quanta per æquora vectum Accipio! quantis jactatum, nate, periclis !

Quam metui, ne quid Libyæ tibi regna nocerent!

689

700

Ille autem: Tua me, genitor, tua tristis imago, Sæpius occurrens, hæc limina tendere adegit. Stant sale Tyrrheno classes. Da jungere dextram, Da, genitor; teque amplexû ne subtrahe nostro. Sic memorans largo fletu simul ora rigabat. Ter conatus ibi collo dare brachia circum; Ter frustra comprensa manus effugit imago, Par levibus ventis, volucrique simillima somno. Interea videt Æneas in valle reductâ Seclusum nemus, et virgulta sonantia silvis, Lethæumque, domos placidas qui prænatat, amnem Hunc circum innumeræ gentes populique volabant; Ac, veluti in pratis, ubi apes æstate serenâ Floribus insidunt variis, et candida circum Lilia funduntur; strepit omnis murmure campus. Horrescit visu subito, causasque requirit Inscius Æneas, quæ sint ea flumina porro, Quive viri tanto complêrint agmine ripas.

710

Tum pater Anchises: Animæ, quibus altera fato Corpora debentur, Lethæi ad fluminis undam Securos latices et longa oblivia potant.

Has equidem memorare tibi atque ostendere coram, Jampridem hanc prolem cupio enumerare meorum, Quo magis Italiâ mecum lætere repertâ.

O pater, anne aliquas ad cœlum hinc ire putandum

est

720

Sublimes animas, iterumque in tardá reverti
Corpora? quæ lucis miseris tam dira cupido?
Dicam equidem; nec te suspensum, nate, tenebo;
Suscipit Anchises, atque ordine singula pandit.
Principio cœlum ac terras, camposque liquentes,
Lucentemque globum lunæ, Titaniaque astra,
Spiritus intus alit, totamque infusa per artus
Mens agitat molem, et magno se corpore miscet.
Inde hominum pecudumque genus, vitæque volan-
tûm,

Et quæ marmoreo fert monstra sub æquore pontus.
Igneus est ollis vigor et cœlestis origo

Seminibus, quantum non noxia corpora tardant, 731
Terrenique hebetant artus, moribundaque membra.
Hinc metuunt, cupiuntque; dolent, gaudentque;
neque auras

Dispiciunt clausæ tenebris et carcere cæco.
Quin et supremo cum lumine vita reliquit,

Non tamen omne malum miseris, nec funditus omnes
Corporeæ excedunt pestes; penitusque necesse est
Multa diu concreta modis inolescere miris.
Ergo exercentur pœnis, veterumque malorum
Supplicia expendunt. Aliæ panduntur inanes 740
Suspensæ ad ventos: aliis sub gurgite vasto
Infectum eluitur scelus, aut exuritur igni;
Quisque suos, patimur, Manes; exinde per amplum
Mittimur Elysium, et pauci læta arva tenemus;
Donec longa dies, perfecto temporis orbe,
Concretam exemit labem, purumque reliquit
Ethereum sensum, atque auraï simplicis ignem.
Has omnes, ubi mille rotam volvêre per annos,
Lethæum ad fluvium Deus evocat agmine magno;
Scilicet immemores supera ut convexa revisant, 750
Rursus et incipiant in corpora velle reverti.

Dixerat Anchises; natumque unâque Sibyllam
Conventus trahit in medios, turbamque sonantem ;
Et tumulum capit, unde omnes longo ordine possit
Adversos legere, et venientûm discere vultus.
Nunc age, Dardaniam prolem quæ deinde se-
quatur

Gloria, qui maneant Italâ de gente nepotes,
Illustres animas, nostrumque in nomen ituras,
Expediam dictis, et te tua fata docebo.
Ille, vides, purâ juvenis qui nititur hastâ,
Proxima sorte tenet lucis loca; primus ad auras
Æthereas Italo commixtus sanguine surget
Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles;
Quem tibi longævo serum Lavinia conjux
Educet silvis regem, regumque parentem ;
Unde genus Longâ nostrum dominabitur Albâ.

760

769

Proximus ille Procas, Trojanæ gloria gentis,
Et Capys, et Numitor, et qui te nomine reddet
Silvius Æneas, pariter pietate vel armis
Egregius, si unquam regnandam acceperit Albam.
Qui juvenes quantas ostentant, adspice, vires!
At qui umbrata gerunt civili tempora quercu,
Hi tibi Nomentum, et Gabios, urbemque Fidenam,
Hi Collatinas imponent montibus arces,

[Laude pudicitiæ celebres, addentque superbos]
Pometios, Castrumque Inui, Bolamque, Coramque.
Hæc tum nomina erunt, nunc sunt sine nomine terræ.
Quin et avo comitem sese Mavortius addet
Romulus; Assaraci quem sanguinis Ilia mater
Educet. Vide'n' ut geminæ stant vertice crista, 780
Et pater ipse suo Superûm jam signat honore?
En, hujus, nate, auspiciis illa inclyta Roma
Imperium terris, animos æquabit Olympo,
Septernque una sibi muro circumdabit arces,
Felix prole virûm; qualis Berecyntia Mater
Invehitur curru Phrygias turrita per urbes,
Læta Deûm partu, centum complexa nepotes,
Omnes cœlicolas, omnes supera alta tenentes.
Huc geminas nunc flecte acies; hanc adspice gentem,
Romanosque tuos. Hic Cæsar, et omnis Iuli 790
Progenies, magnum cœli ventura sub axem.
Hic vir, hic est, tibi quem promitti sæpius audis,
Augustus Cæsar, Divi genus; aurea condet.
Sæcula qui rursus Latio, regnata per arva
Saturno quondam; super et Garamantas et Indos
Proferet imperium. Jacet extra sidera tellus,
Extra anni Solisque vias, ubi cœlifer Atlas
Axem humero torquet stellis ardentibus aptum.
Hujus in adventum jam nunc et Caspia regna
Responsis horrent Divûm, et Mœotia tellus,
Et septemgemini turbant trepida ostia Nili.
Nec vero Alcides tantum telluris obivit;
Fixerit æripedem cervam licet, aut Erymanthi
Pacârit nemora, et Lernam tremefecerit arcu.

800

810

Nec, qui pampineis victor juga flectit habenis,
Liber, agens celso Nysæ de vertice tigres.
Et dubitamus adhuc virtutem extendere factis?
Aut metus Ausoniâ prohibet consistere terrâ?
Quis procul ille autem ramis insignis olivæ
Sacra ferens? nosco crines incanaque menta
Regis Romani; primus qui legibus urbem
Fundabit, Curibus parvis et paupere terrâ
Missus in imperium magnum. Cui deinde subibit,
Otia qui rumpet patriæ, residesque movebit
Tullus in arma viros, et jam desueta triumphis
Agmina quem juxta sequitur jactantior Ancus,
Nunc quoque jam nimium gaudens popularibus auris.
Vis et Tarquinios reges, animamque superbam
Ultoris Bruti, fascesque videre receptos ?
Consulis imperium hic primus sævasque secures 820
Accipiet natosque pater, nova bella moventes,
Ad pœnam pulchrâ pro libertate vocabit,
Infelix! Utcumque ferent ea facta minores,
Vincet amor patriæ, laudumque immensa cupido.
Quin Decios, Drusosque procul, sævumque securi
Adspice Torquatum, et referentem signa Camillum.
Illæ autem, paribus quas fulgere cernis in armis,
Concordes animæ nunc, et dum nocte prementur,
Heu! quantum inter se bellum, si lumina vitæ
Attigerint, quantas acies stragemque ciebunt !
Aggeribus socer Alpinis atque arce Monoci
Descendens; gener adversis instructus Eois.
Ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella;
Neu patriæ validas in viscera vertite vires.
Tuque prior, tu parce, genus qui ducis Olympo;
Projice tela manu, sanguis meus.

830

Ille triumphatâ Capitolia ad alta Corintho
Victor aget currum, cæsis insignis Achivis.
Eruet ille Argos, Agamemnoniasque Mycenas, 841
Ipsumque aciden, genus armipotentis Achillei;
Ultus avos Troja, templa et temerata Minervæ.
Quis te, magne Cato, tacitum, aut te, Cosse, relinquat?

« ZurückWeiter »