Tot lecti proceres ter denis navibus ibant Subsidio Troja, et campos salis ære secabant. Jamque dies cœlo concesserat, almaque curru Noctivago Phoebe medium pulsabat Olympum : Æneas (neque enim membris dat cura quietem) Ipse sedens clavumque regit, velisque ministrat. Atque illi medio in spatio chorus, ecce, suarum Occurrit comitum: Nymphæ, quas alma Cybelle 220 Numen habere maris, Nymphasque e navibus esse, Jusserat, innabant pariter, fluctusque secabant, Quot prius æratæ steterant ad litora proræ : Agnoscunt longe regem, lustrantque choreis: Quarum quæ fandi doctissima, Cymodocea, Pone sequens, dextrâ puppim tenet, ipsaque dorso Eminet, ac lævâ tacitis subremigat undis. Tum sic ignarum alloquitur: Vigilasne, Deûm gens, Enea? vigila, et velis immitte rudentes. Nos sumus Idææ sacro de vertice pinus,
Nunc pelagi Nymphæ, classis tua. Perfidus ut nos Præcipites ferro Rutulus flammâque premebat, Rupimus invitæ tua vincula, teque per æquor Quærimus. Hanc Genitrix faciem miserata refecit, Et dedit esse Deas, ævumque agitare sub undis. At puer Ascanius muro fossisque tenetur, Tela inter media atque horrentes Marte Latinos. Jam loca jussa tenent forti permixtus Etrusco Arcas eques. Medias illis opponere turmas, Ne castris jungant, certa est sententia Turno. Surge age, et Aurorâ socios veniente vocari Primus in arma jube, et clypeum cape, quem dedit ipse Invictum Ignipotens, atque oras ambiit auro. Crastina lux, mea si non irrita dicta putâris, Ingentes Rutulæ spectabit cædis acervos. Dixerat: et dextrâ discedens impulit altam, Haud ignara modi, puppim. Fugit illa per undas, Ocyor et jaculo et ventos æquante sagittâ. Inde aliæ celerant cursus. Stupet inscius ipse Tros Anchisiades; animos tamen omine tollit. 250
Tum breviter supera adspectans convexa precatur : Alma Parens Idea Deûm, cui Dindyma cordi, Turrigeræque urbes, bijugique ad frena leones; Tu mihi nunc pugnæ princeps, tu rite propinques Augurium, Phrygibusque adsis pede, Diva, secundo. Tantum effatus; et interea revoluta ruebat Maturâ jam luce dies, noctemque fugârat. Principio sociis edicit, signa sequantur,
Atque animos aptent armis, pugnæque parent se. 259 Jamque in conspectu Teucros habet et sua castra, Stans celsâ in puppi; clypeum cum deinde sinistrâ Extulit ardentem. Clamorem ad sidera tollunt Dardanidæ e muris. Spes addita suscitat iras. Tela manu jaciunt: quales sub nubibus atris Strymoniæ dant signa grues, atque æthera tranant Cum sonitu, fugiuntque Notos clamore secundo. At Rutulo regi ducibusque ea mira videri Ausoniis; donec versas ad litora puppes Respiciunt, totumque allabi classibus æquor. Ardet apex capiti, cristisque a vertice flamma Funditur, et vastos umbo vomit aureus ignes: Non secus, ac liquidâ si quando nocte cometæ Sanguinei lugubre rubent, aut Sirius ardor: Ille sitim morbosque ferens mortalibus ægris Nascitur, et lævo contristat lumine cœlum.
Haud tamen audaci Turno fiducia cessit Litora præcipere, et venientes pellere terrâ. [Ultro animos tollit dictis, atque increpat ultro.] Quod votis optâstis, adest, perfringere dextrâ. In manibus Mars ipse, viri. Nunc conjugis esto Quisque suæ tectique memor; nunc magna referto Facta patrum, laudes. Ultro occurramus ad undam, Dum trepidi, egressique labant vestigia prima. Audentes Fortuna juvat.
Hæc ait, et secum versat, quos ducere contra, Vel quibus obsessos possit concredere muros. Interea Æneas socios de puppibus altis Pontibus exponit. Multi servare recursus
Languentis pelagi, et brevibus se credere saltu; Per remos alii. Speculatus litora Tarcho, Quâ vada non spirant, nec fracta remurmurat unda, Sed mare inoffensum crescenti allabitur æstu, Advertit subito proras, sociosque precatur : Nunc, o lecta manus, validis incumbite remis ; Tollite, ferte rates; inimicam findite rostris Hanc terram, sulcumque sibi premat ipsa carina. Frangere nec tali puppim statione recuso, Arreptâ tellure semel. Quæ talia postquam Effatus Tarcho, socii consurgere tonsis, Spumantesque rates arvis inferre Latinis, Donec rostra tenent siccum, et sedêre carinæ Omnes innocuæ: sed non puppis tua, Tarcho; Namque, inflicta vadis, dorso dum pendet iniquo, Anceps sustentata diu, fluctusque fatigat, Solvitur, atque viros mediis exponit in undis; Fragmina remorum quos et fluitantia transtra Impediunt, retrahitque pedem simul unda relabens. Nec Turnum segnis retinet mora; sed rapit acer Totam aciem in Teucros, et contra in litore sistit. Signa canunt. Primus turmas invasit agrestes 310 Æneas, omen pugnæ, stravitque Latinos,
Occiso Therone, virûm qui maximus ultro Enean petit: huic gladio perque ærea suta, Per tunicam squalentem auro, latus haurit apertum. Inde Lichan ferit, exsectum jam matre peremtâ Et tibi, Phoebe, sacrum, casus evadere ferri Quod licuit parvo. Nec longe, Cissea durum, Immanemque Gyan, sternentes agmina clavâ, Dejecit leto: nihil illos Herculis arma, Nec validæ juvêre manus, genitorque Melampus, Alcidæ comes usque, graves cum terra labores Præbuit. Ecce Pharo, voces dum jactat inertes, Intorquens jaculum clamanti sistit in ore. Tu quoque, flaventem primâ lanugine malas Dum sequeris Clytium infelix, nova gaudia, Cydon, Dardania stratus dextrâ, securus amorum,
Qui juvenum tibi semper erant, miserande, jaceres, Ni fratrum stipata cohors foret obvia, Phorci Progenies; septem numero, septenaque tela Conjiciunt; partim galeâ clypeoque resultant Irrita; deflexit partim stringentia corpus Alma Venus. Fidum Æneas affatur Achaten: Suggere tela mihi (non ullum dextera frustra Torserit in Rutulos) steterunt quæ in corpore Graiûm Iliacis campis. Tum magnam corripit hastam, Et jacit. Illa volans clypei transverberat æra Mæonis, et thoraca simul cum pectore rumpit. Huic frater subit Alcanor, fratremque ruentem Sustentat dextrâ: trajecto missa lacerto Protinus hasta fugit, servatque cruenta tenorem ; Dexteraque ex humero nervis moribunda pependit. Tum Numitor, jaculo fratris de corpore rapto, Enean petiit; sed non et figere contra Est licitum, magnique femur perstrinxit Achatæ. Hic Curibus, fidens primævo corpore, Clausus Advenit, et rigidâ Dryopem ferit eminus hastâ Sub mentum, graviter pressâ, pariterque loquentis Vocem animamque rapit, trajecto gutture; at ille Fronte ferit terram, et crassum vomit ore cruorem. Tres quoque Threïcios Boreæ de gente supremâ, 350 Et tres, quos Idas pater et patria Ismara mittit, Per varios sternit casus. Accurrit Halesus, Auruncæque manus; subit et Neptunia proles, Insignis Messapus equis. Expellere tendunt Nunc hi, nunc illi; certatur limine in ipso Ausoniæ magno discordes æthere venti Prælia ceu tollunt, animis et viribus æquis; Non ipsi inter se, non nubila, non mare, cedunt; Anceps pugna diu; stant obnixi; omnia contra: Haud aliter Trojanæ acies aciesque Latinæ 360 Concurrunt: hæret pede pes, densusque viro vir. At parte ex aliâ, quâ saxa rotantia late Impulerat torrens arbustaque diruta ripis, Arcadas, insuetos acies inferre pedestres,
Ut vidit Pallas Latio dare terga sequaci; Aspera queis natura loci dimittere quando Suasit equos; unum quod rebus restat egenis, Nunc prece, nunc dictis virtutem accendit amaris : Quo fugitis, socii? per vos et fortia facta, Per ducis Euandri nomen, devictaque bella, Spemque meam, patriæ quæ nunc subit æmula laudi, Fidite ne pedibus. Ferro rumpenda per hostes Est via. Quâ globus ille virûm densissimus urget, Hac vos et Pallanta ducem patria alta reposcit. Numina nulla premunt: mortali urgemur ab hoste Mortales; totidem nobis animæque manusque. Ecce, maris magnâ claudit nos objice pontus; Deest jam terra fugæ pelagus Trojamne petemus? Hæc ait, et medius densos prorumpit in hostes. Obvius huic primum, fatis adductus iniquis, Fit Lagus: hunc, magno vellit dum pondere saxum, Intorto figit telo, discrimina costis
Per medium quâ spina dabat; hastamque receptat Ossibus hærentem. Quem non super occupat Hisbo, Ille quidem hoc sperans; nam Pallas ante ruentem, Dum furit, incautum crudeli morte sodalis,
Excipit, atque ensem tumido in pulmone recondit. Hinc Sthenelum petit, et Rhæti de gente vetustâ Anchemolum, thalamos ausum incestare novercæ. Vos etiam gemini Rutulis cecidistis in arvis, Daucia, Laride Thymberque, simillima proles, Indiscreta suis gratusque parentibus error; At nunc dura dedit vobis discrimina Pallas: Nam tibi, Thymbre, caput Euandrius abstulit ensis; Te decisa suum, Laride, dextera quærit;
Semianimesque micant digiti, ferrumque retractant. Arcadas accensos monitu, et præclara tuentes Facta viri, mixtus dolor et pudor armat in hostes. Tum Pallas bijugis fugientem Rhotea præter Trajicit. Hoc spatium, tantumque moræ fuit Ilo; Ilo namque procul validam direxerat hastam ; Quam medius Rhoteus intercipit, optime Teuthra,
« ZurückWeiter » |