Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

existimari, naturam atque indolem novae illius institutionis notam haud satis nobis esse atque perspectam; verum adnexa

hisce literis epistola dilecti filii nostri Cardinalis Fransonii de Propaganda Fide Praefecturam gerentis (1) ad generalem tui Vi

[blocks in formation]

Sonosi quasi ad un tempo ricevuti i fogli che V. S. unitamente ai rispettabili soggetti che seco lei si sono associati coll' intendimento di promuovere l'Opera del Cattolicismo in Europa, si è compiaciuta dirigere non meno al Santo Padre, che all' Emo Sig. Card. Lambruschini, e a me istesso, in data dei 10 dello scorso aprile, e mi è grato il tributare i maggiori encomj alle piissime intenzioni, e ai lodevoli religiosi sentimenti che in detti fogli vengono espressi. Nell' applaudire però all'edificante commendevolissimo zelo di V. S., e degli egregii illustri suoi collaboratori, e nel tutti ben apprezzare i nobili motivi onde furon mossi ad una impresa il di cui scopo onora sommamente quanti vi presero parte, è pur forza il richiamare la loro attenzione sopra i fatti precorsi, e sui provvedimenti che giusta la espressa mente del S. Padre vennero qui adottati.

Sin dall'aprile 1839 Mons. Gillis coadiutore del Vicario Apostolico di Edimburgo, autore primario del progetto dell' Opera del Cattolicismo, ne implorò la sanzione dalla Santa Sede, quale appunto richiedesi all'articolo 29 degli statuti ora inviatimi da V. S., e la Santità di N. S. dopo avere bene maturamente ponderata la cosa, in sua sapienza, giudicò spediente per giusti prudenziali motivi il non acconsentirvi, e col mezzo di Mons. Internunzio di Parigi, si fecero conoscere a quel prelato le intenzioni del S. Padre. In pari tempo volle però l'Augusto Pontefice, che la Propaganda raddoppiasse gli assegni soliti pagarsi ai Vicarii Apostolici di Scozia, e che per quanto il permettevano le picciole risorse del Pio Istituto, loro si dessero più generosi sussidj pei gravi bisogni delle loro Chiese. Ma all'ampiezza di questi bisogni era ben lungi dal corrispondere la tenuità de'nostri sovvenimenti, e però i Vicarii Apostolici di Scozia nel prontamente sottomettersi alla determinazione di Sua Santità, e nel rinunziar quindi alla meditata nuova Opera del Cattolicismo di cui eransi giá incominciati a pubblicare gli annali (qui giudicati inopportuni, e poco prudenti), invocarono di essere compresi nella benemerita Opera della Propagazione della Fede. Interpelló dapprima la Propaganda il Consiglio di Lione con cui si trova sin dall'origine dell' Associazione in diretta corrispondenza, e ritenendo pei riscontri ricevuti, che laddove intervenisse una Pontificia dichiarazione, niun' ostacolo sarebbesi più incontrato per tutte comprendere anche le Missioni Europee nel riparto de'fondi della Propagazion della Fede, propose al Santo Padre se creduto avesse in sua saviezza opportuno, che quest' opera universale, e veramente cattolica, accogliesse quind'innanzi nel suo seno le missioni Europee tuttavia escluse dalle beneficenze della medesima; e Sua Santità applaudi alla proposta, e manifestò il maggior gradimento di questa misura, che tutti conciliava i bisogni delle varie missioni coi gravi riflessi pei quali non avea saputo convenire nel progetto della novella parziale opera del Cattolicismo. Comunicate da me le intenzioni del Santo Padre al Consiglio di Lione, fu questi sollecito di uniformarvisi, ma insorto dubbio nel Consiglio di Parigi circa le medesime, nell' acconsentire che fece ad assegnare nel frattanto ventimila franchi alle missioni di Scozia, e cinquemila a quelle di Svezia, propose

gli argomenti di sua esitanza, e viceversa di sua propensione al progetto della nuova Associazione Cattolica. Fu la risposta coerente alle risoluzioni con tanto di maturità già adottate, e per viemag. giormente confortarlo a non ricusarvi la propria cooperazione, s'interessò Mons. Internunzio ad adoperarsi con ogni efficacia non meno presso il Consiglio di Parigi, che presso l'egregio prelato il quale meritamente presiede a codesta Archidiocesi. Mons. Arcivescovo procedendo però con saggia cautela e riservatezza, prima di decidersi ad una definitiva misura, con ottimo avvedimento si è direttamente rivolto al Santo Padre, affine di avverare e riconoscere nel suo fonte nel migliore e più autentico modo, quali le risoluzioni si fossero di Sua Santità, e V. S. in pari tempo coi rimembrati suoi fogli ha chiarite di bel nuovo e sviluppate le ragioni per cui pareale rimeritare benigno favorevole suffragio la novella Associazione.

Or dunque, il tutto ben considerato, lungi il Santo Padre dal trovar motivo di recedere dalle gia sue manifestate intenzioni, non saprebbe che sempre meglio confermarle. La divina misericordia protegge e favorisce in modo al tutto prodigioso l'opera della Propagazione della Fede, i di cui nuovi recenti progressi debbonsi in massima parte agli ulteriori eccitamenti, e stimoli dati dalla Santità Sua a tutti i Vescovi della cristianità colla Enciclica dello scorso anno. Per serbare l'unità di cui, particolarmente in tutto ciò che in alcun modo riguarda la Chiesa, i maggiori e più durevoli successi dipendono, comunque i regni di Napoli, di Piemonte, di Baviera, non che alcune diocesi del Belgio da verun' altri fuorchè dal Consiglio di Roma dipender volessero, fu procacciato e stabilito, che dovessero invece associarsi, e dipendere dai Consigli di Francia; nè qui pel vantaggio appunto dell'unità si rattenne la dilicatezza, e la deferenza di Roma, dappoiché malgrado ogni ragion di convenienza per questo centro del cattolicismo, anche gli stati Pontificii, e Roma istessa ai Consigli di Francia si unirono e assoggettarono. La Propaganda dopo di ciò, e dopo che nel promuovere e favorire in tutte guise quest' opera, si trova di aver perdute le largizioni, che dapprima direttamente le pervenivano, può a diritto lusingarsi di aver acquistato titoli efficaci a grata corrispondenza.

Un'opera parziale pel solo cattolicismo di Europa con appositi annali, trae seco non lievi inconvenienti, che il tempo maturerebbe ben tosto, e che la Santa Sede è più che tutt'altri in grado di apprezzare, nel mentre istesso che dovrebbe essa sola portarne e risentirne le conseguenze. Viceversa l'opera della Propagazione della Fede già per ogni dove grandeggiante e ben radicata può di leggieri e senza verun timore, estendere alle altre missioni di Europa quei soccorsi, che di già concede al regno di Grecia, alle isole Ionie, alle altre dell'Arcipelago, alla Moldavia, Albania, Macedonia ecc., e che si trova di aver pur dato di recente alla Scozia, e alla Svezia. Or dunque piuttosto che la nuova Associazione venga, siccome si offre, ad assumere anche i pesi dell'antica col provvedere allorchè ne abbia i mezzi alle missioni eziandio degli infedeli, meglio sarà che avvalori l'antica, unendosi con essa il nuovo presidio, e conforto prestandole dell'operoso attivo suo zelo.

Non ignoro che la ritrosia dell' esimio Consiglio di Parigi a tutte abbracciare le missioni Europee ha dato maggiore alimento all'idea di nuovo parziale Istituto, ma per le cose dette, la Propaganda farebbe troppo torto al d'altronde rispettabilissimo Consiglio di Parigi, se concepisse anche il più pic

§ 1. Itaque, cum in praesentibus rerum ac temporum adiunctis Catholicae Religionis bono plurimum expedire noverimus, si in Texensi provinciâ, vulgo Texas, cuius regimen ecclesiasticum simplici hactenus presbytero praefecti apostolici titulum habenti fuit commissum, Vicarius Apostolicus episcopali dignitate insignitus constituatur, qui ampliore auctoritate in illâ regione ecclesiae negotia gerenda curet, de venn. fratrum nostrorum S. R. E. Cardinalium negotiis Propagandae Fidei praepositorum consilio, provinciam ipsam Texensem in peculiarem ac distinctum Vicariatum Apostolicum erigendam censuimus.

carium fraternitatem tuam certiorem red- | utilitatem procurandam pertinere posse det, plane nobis eiusmodi Societatem ab cognoscimus. ipsis sui primordiis innotuisse, nosque nonnisi gravioribus permotos rationum momentis exoptasse, ut opus illud, optimå licet mente susceptum, ad propositum tamen exitum non perveniret. Itaque egregium catholicae religionis amplificandae studium in iis fidelibus qui ei Societati sive instituendae sive fovendae operam navare parati erant, etiam atque etiam in Domino commendamus, redditamque ipsis propterea volumus meritissimam laudem; ceterum ex tenore literarum praefati Cardinalis nostri, quid ipsis hac in re optimum factu sit significari curavimus. Tu vero, ven. frater, gratissimum nobis feceris, si tantum apud fideles illos consilii tui atque auctoritatis impenderis, quantum pro tuâ prudentiâ ac virtute ad Apostolicae Sedis confirmandam sententiam opus esse duxeris, id enim nobis valde acceptum, et in eo ipso religionem virtutemque tuam plurimum commendabimus. Interea tibi gregique tuo apostolicam benedictionem peramanter impertimur.

Datum Romae apud S. Petrum sub annulo Piscatoris die Iv. maii MDCCCXLI., pontificatus nostri anno xI.

CXCVII.

Erigit in Vicariatum Apostolicum provin-
ciam Texas in Americâ septemtrionali
regendam per Vicarium Apost. episco-
pali dignitate fulgentem.

GREGORIUS PP. XVI.
ad perpetuam rei memoriam.

Universi dominici gregis salus nobis ab ipso pastorum Principe et Episcopo animarum divinitus commissa atque concredita postulat atque efflagitat, ut omni curâ et contentione ea peragere non omittamus, quae ad maiorem Christifidelium

ciolo dubbio, che fosse per ripugnare ulteriormente a troppo autorevoli voti espressi con tanto di solennità, e all' adempimento de' quali Mons. Arcivescovo, e V. S. istessa non mancheranno di vieppiù impegnarlo.

In tal modo gli egregii soggetti, e prelati che giusta il rimembrato articolo 29 degli statuti, pel supposto gradimento e beneplacito della Santa Sede, volenterosamente concorrevano all'Opera del Cattolicismo, potranno assai più convenevolmente e durevolmente raggiungere lo scopo, che si erano

§ 2. Motu igitur proprio atque ex certâ scientia et maturâ deliberatione nostrâ, deque apostolicae potestatis plenitudine, harum literarum tenore, ipsam provinciam Texensem in peculiarem ac distinctum Vicariatum Apostolicum erigimus et constituimus. Ipsi autem Vicario ab hac Apostolicâ Sede adlegendo omnes et singulas facultates huiusmodi Vicariis Apostolicis concedi solitas eâdem auctoritate nostrâ concedimus et impertimur.

§ 3. Haec statuimus atque decernimus volentes has praesentes literas semper firmas, validas et efficaces existere et fore, suosque plenarios et integros effectus sortiri et obtinere, atque iis, ad quos spectat ac in posterum spectabit, plenissime suffragari et ab omnibus inviolabiliter observari; sicque in praemissis per quoscumque iudices ordinarios et delegatos, etiam causarum palatii apostolici auditores et S. R. E. Cardinales, sublatâ eis et eorum cuilibet quavis aliter iudicandi et interpretandi facultate et auctoritate, iudicari et definiri debere, ac irritum et inane, si secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari.

§ 4. Non obstantibus nostrâ et Cancellariae Apostolicae regulâ de iure quaesito

prefissi procacciando riuniti alla Propagazion della Fede nuove e più copiose risorse a questa Pia Associazione; e nel farlo non è certo a temersi del successo, dappoichè siccome ben avverte V. S., non si appella mai indarno alla carità veramente inesauribile della Francia, che oggidì rivendica la vetusta sua prerogativa di figlia primogenita della Chiesa, e a tutti sembra da Iddio chiamata a rinnovare i prodigii dell'antica sua pietà.

E qui con sentimenti di sincera distintissima stima.....

[blocks in formation]

(1) Ex Reg. lit. ad Principes et alios. - Pro historia allat. lit. Greg. XVI. quaedam transcribimus ex notis optimae Collectionis Lacensis vol II, p. 606, de Ruthenorum transitu ad ritum latinum.

« Versus medium saeculum XVIII. antiquae de transitu controversiae denuo recrudescebant. Die XXIV. nov. et X. dec. MDCCLXVIII. Benedictus XIV. laicos Ruthenos vetuit sine consensu Latini Episcopi ad ritum Latinum transire (Molinowski, pag. 65). Quae de hac re sentiret, litteris ad Epp. Leopoliensem et Premisliensem significavit: « VV. FF. salutem et apostolicam benedictionem. Vestrae al nos delatae sunt litterae scriptae xvII. iulii, in quibus merito conquerimini de transitu Ruthenorum a ritu Graeco ad ritum Latinum, ubi bene nostis, VV. FF., quod nostri praedecessores transitus hos abhorruerunt, et nos ipsi abhorremus, utpote qui non destructionem, sed conservationem ritus Graeci summopere desideramus. Specialiter de prohibendo transitu Ruthenorum actum est coram nobis anno MDCCXLVIII., sed nulla fuit capta resolutio sub obtentu resistentiae factae a rege Poloniae decretis Urbani VIII, in quibus transitus fuerat prohibitus. Quamprimum materia reassumetur, omnem lapidem movebimus, ut nedum finali decreto transitus prohibeatur, sed etiam ut decretum sua non careat exsecutione. Et interea vobis, VV. FF., et gregibus vestrae curae commissis apostolicam benedictionem peramanter impertimur. Datum Romae apud S. Ma

nis, qui sub tua cura sunt, supremam auctoritatem Romani Pontificis, et custodiendae cum illo communionis necessitatem studiosissime commendares. Hoc sane vigilantiae ac zeli tui documento lenitus est aliquantulum qui iam diu haeret infixus cordi nostro acerbissimus dolor ob damna inter Ruthenos nonnullorum locorum rei catholicae illata, et permultos nostrorum in Christo filiorum in magno religionis periculo versantes, ac praesertim ob infandum illud facinus Ruthenorum quorumdam Antistitum, qui altero abhinc anno ad Graeco-Russos acatholicos transfugae parricidalia contra matrem ecclesiam arma sumpserunt. Igitur gratulamur tibi in Domino vehementer, quod licet gregi praesideas sub catholici et benignissimi erga illum amantissimique Principis ditione constituto, non tamen fugerit prudentiam tuam, quanta esse soleat pravorum huiusmodi exemplorum vis, qualibusque insuper artibus acatholici homines uti consueverint ad decipiendum incautos, atque adeo tuum esse intellexeris, ut de salute sollicitus dilectarum ovium, ipsis ingruentium periculorum initiis omni ope atque opera obsisteres. Gratulamur deinde speciatim de ratione a te prudentissime adhibita, ut Pontificii Primatus dogma testimoniis etiam confirmares librorum liturgicorum, quibus Rutheni seu GraecoRussi omnes tum catholici tum acatholici diversarum nationum ad nostra usque tempora usi sunt. Profecto cunctis, qui chri

riam Maiorem die xvIII. sept. MDCCLI, pontificatus nostri anno XII. ».

Sed SS. Pont. hoc finale decretum nunquam edidit, quia Rex et Epp. Lat. r. restiterunt. Etenim Nuntius Apost. in Polonia die xxvi. mart. MDCCLII. regio procancellario significavit, quum decretum Urbani VIII., quo Rutheni ecclesiastici ad Lat. r. sine speciali Sedis Apost. licentia transire prohibiti fuerunt, tollendis discidiis impar deprehensum esset, SS. Pontificem in eam sententiam venisse, quod laicis etiam Ruthenis transitum ad Lat. r. prohibere operae pretium esset, impertita tamen suo et Sedis Apostolicae in Polonia pro tempore Nuntio facultate dispensandi. Haec cum Epp. r. Lat. communicata sunt, qui mense octobri Grodnae congregati et ipsi, memoriali die xx. oct. conscripto, apud S. Sedem Apostolicam intercedere decreverunt, et regem ad idem faciendum adduxerunt. Contra Epp. Rutheni m. febr. Vilnae convenerunt et die XVII. febr. MDCCLIII. informationem materiam transitus a ritu ad ritum concernentem Romam et ad Regem miserunt. Quo facto Praefectus S. Congregationis de Prop. Fide die VI. aprilis Nuntio Ap. in Polonia scripsit: « Sua Sanctitas cogitaret statuere, ne illius legitimus habeatur transitus a ritu Graeco ad Latinum, qui, natus a parentibus Ruthenis et in illo ritu educatus, non faceret in actis episcopalibus Latinis huius dioecesis, in qua habitat et suum habet domicilium, formalem declarationem,

stiano nomine gloriantur, satis esse de- | sumpta, antiquo commendatis Ruthenoberet plenissima illa eius veritatis ostensio, quae ex divinis scripturarum libris, constantique veterum patrum tum occidentalium tum orientalium traditione, atque adeo ex irreformabili universalis Ecclesiae doctrina clarescit. Sed nihilominus confirmatio dogmatis eiusdem ex libris as

rum usu, atque (ut opportune adnotas) in plures quoque variarum nationum linguas interpretatis, peculiarem habet vim catholicis eius ritus in sanctae unionis cultu custodiendis, eademque Graeco-Russos seu Ruthenos acatholicos luculentiori quodam proprii sui oris testimonio redar

se velle spontanee et libere transire a ritu Rutheno ad Latinum. Ultra hoc posset quoque statui et declarari, ne ullus Ruthenorum tunc ad ritum Latinum transire possit, quando actu inquiritur a suo Ordinario Rutheno, et quin prius ab ipso Ordinario Rutheno vel a suo Superiore liber ab omni processu declaretur». (Malinowski, p. 65-161). Sic lite in curia Romana pendente, Nuntius Apostolicus die Iv. novembris MDCCLVI. vetuit officialem Cameneciensem r. Gr. fideles, qui ad r. Latinum transierant, ad r. Graecum censuris cogere (1. c. p. 166), SS. Pontifex quidem die xxvI. iulii MDCCLV. encyclica Allatae transitum a ritu ad ritum prohibuerat, sed controversiam ab Epp. Polonis ad S. Sedem delatam certe minime hac encyclica a missionarios per Orientem dispersos data definire voluit. Quodsi in his litteris utroque decreto Urbani VIII. (die VII. febr. et vII. iulii MDCXXIV.) demonstrare nititur, S Sedem, etsi libere affirmari potest, transitum. huiusmodi (ad L. r.) non aeque ac primum (ad Gr. r.) interdici, tamen etiam eundem improbare: optimo quidem iure id facit, quum illius decreti exsecutio, invita S. Sede, temporum iniuria impedita sit; sed non inde efficitur, SS. Pontificem restricto decreto die vII. febr. hac ratione vigorem voluisse restituere. Neque si Benedictus XIV. Protoarchimandritam O. S. Basil. Ruthenorum bullam Demandatam ad Graeco-Melchitas missam servare iussit (v. supra p. 481 c.), inde colligi potest, SS. Pontificem omnes et singulos Ruthenos ad eandem servandam obligasse. At, quod Benedictus XIV. facere impeditus est, Clemens XIV. pro Ruthenis in Russiae imperio et Pius VII. pro Ruthenis in Galicia praestitit, ut patet ex his litteris:

« EX AUDIENTIA SANCTISSIMI HABITA DIE XIII. IUNI MDCCCH.

Cum SSmo D. N. Pio div. prov. PP. VII. expositum fuerit, decretum fel. rec. Urbani VIII. de non transitu Ruthenorum ad Latinum ritum, editum sub di VII. februarii MDCXXIV., confirmatum die XVI. aprilis MDCCLXXIV. a Clemente PP. XIV. pro omnibus locis et provinciis, quae Moscorum imperio subsunt, aliquoties ibidem violari: Sanctitas Sua, decessorum suorum vestigiis inhaerens, ex gravissimis causis animum suum moventibus, referente me infrascripto S. Congregationis de Prop. Fide secretario, decretum, de quo agitur, iterum expresse renovavit, mandans, ut ab omnibus praedictorum locorum Christi fidelibus tum ecclesiasticis, tum laicis, sive ii Latini sint, sive Graeci, sancte ac inviolabiliter observetur. Decretum est autem huiusmodi: Ad conservandam (supra p. 602 d ). Itaque hoc decretum sic renovatum SS. mandavit in notitiam caute deduci omnium Episcoporum tum R. ritus, tum L., iis que denuntiari, non licere sibi in posterum Ruthenos, sive monachos sive clericos sive etiam laicos, ad Latinum ritum quavis de causa, inconsulta Sede Apostolica, admittere, praetextu etiam cuiusvis facultatis, quam forsan a Sanctitate Sua vel eius praedecessoribus, sive scripto, sive voce, obtinuerint, quas facultates Sanctitas Sua te nore praesentium revocat, suoque peculiari indicio huiusmodi transitus perpetuo sibi suisque successoribus reservat sub iisdem poenis in superiori de

creto propositis; contrariis quibuscumque non obstantibus.

Datum Romae ex aedibus dictae S. Congregationis die et anno quibus supra.

Dominicus Archiep. Myren., Secret. ».

Sed haec decreta in tempora inciderunt, quibus magistratus civilis recursum ad S. Sedem impediebat. Ipse Episcopus r. Gr. Premisliensis, etsi decretum Urbani VIII. vigere acriter contendebat, tamen affirmavit: quemlibet, qui a ritu ad ritmom transire vellet, al locorum Ordinarios, utpote plenaria (!) iurisdictione gaudentes, se referre debere. (Litt. ad Ep. Premisliensem L. r. die 1. dec. мDCCc. Harasiewicz, Annales Ruth. p. 701-717). Reapse idem Episcopus postquam sedi metropolitanae Leopoliensi praefectus est, subditis aliquoties permisit, ut ad ritum Latinum transirent. Quod quum, eo defuncto, etiam a vicario capitulari Michaele de Harasiewicz postulatum esset, hic ad S. Sedem recurrit et duo rescripta accepit (dd. xxv. novembris MDCCCXV. et XXIX. iunii MDCCCXVI.), quibus Cardinalis Litta, Praef. Congr. de Prop. Fide, ipsi significavit, transitum istum sine S. Sedis dispensatione esse vetitum. In secundis tamen litteris Cardinalis hanc moderationem apposuit: « Unum tamen est, quod ad vitanda incommoda, quae ex ritus varietate in una eademque familia oriri solent, ex decreto Sacrae huius Congregationis die xIx. martii MDCCLIX. et apostolica auctoritate firmato permissum est, scilicet Graecum maritum posse, si velit, ritum sequi Latinae uxoris, itemque Graecam uxorem posse, si velit, Latini viri ritum amplecti, quin eo defuncto ad ritum Graecum redire valeat ». (Malinowski, p. 666).

Omnia haec rescripta, ne quis sine apostolica dispensatione ad ritum Latinum transire posset, parum iuvabant; nam C. R. Gubernium Galiciae decreto die xx. februarii MDCCCXVIII Nostro 7897 significavit, Sam Maiestatem resolutione die xx. ian. pro exacta in futurum norma sancire dignatam esse:...... ad hunc transitum ex natura rei consensus Pontificis omnino non requiritur. « Denuo igitur discordiae mutuis querelis magis magisque accendebantur. Peropportunae fuerunt eo tempore apostolicae litterae Gregorii XVI. die xvi. iulii MDCCCXLI. ad Archiep. Lewicki, quibus eos quidem valde reprehendit, qui Orientales catholicos ad ritum Latinum amplectendum allicerent, sed simul monuit, maius periculum Ecclesiae Ruthenae aliunde imminere ».

« Motus vero civiles, paullo post in Galicia orti, concitatis inter Polonos Ruthenosque acerrimis partium studiis, controversiam illam de transitu ad ritum alienum non modo non sedarunt, sed cum magno religionis detrimento tam vehementer auxerunt, ut Episcopi utriusque ritus intelligerent, omnino Concordiam ineundam esse. Convenerunt igitur inter se Leopoli, et tandem die xxx. sept. MDCCCLXIII. (v. supra p. 561-566) SSmo Patri et D. N. Pio IX. contigit, postquam singulari amore et assiduo studio paternas curas ad electam dominici gregis partem Orientalem vel ab ipso supremi pontificatus initio contulerat (encycl. Amantissimus), post ducentos quinquaginta annos discordiarum suprema apostolica auctoritate firmare Concordiam ».

guit. Nec refert si recens apud hos aliqua iis in libris resecta forsan hoc in genere aut subdole immutata fuerint; quum imo ex mutationibus huiusmodi nedum ipsarum auctores inexcusabiles fierent, sed ipsa quoque illorum testimoniorum vis illustrior per eam fraudem ac manifestior evaderet.

Constantino- § 2. Iam vero et illud opportunissimum politanae schimaticae eccle- fuit, quod in tua epistola commemorasti

siae status.

Calumniatores

refellit

de statu schismaticae ecclesiae Constantinopolitanae, uti et aliarum ecclesiarum a Sanctae huius Sedis auctoritate rebellium, quae in diversos prolapsae errores et dissociatae paullatim alterae ab alteris, ne umbram quidem retinent sanctae illius catholicae et apostolicae unitatis, quam inesse omnino in vera Christi Ecclesia ipsae quoque una nobiscum in Constantinopolitano symbolo profitentur. Quo in loco scitissime insuper adnotasti, plures illarum redactas fuisse in subiectionem omnimodam civilium potestatum, et contra Hierarchiae ordinem a Christo Domino institutum (1) earum nutu atque arbitrio sacris in rebus gubernari.

§ 3. Pergratum pariter nobis fuit in eadem epistola tua legere, quae contra illos animadvertis, qui Sanctam hanc Sedem calumniari non verentur, quasi tum Orientales alios, tum etiam Ruthenos sibi obedientes avertere semper studuerit a propriis ipsorum ritibus, ut tandem eosdem omnes ad latinum ritum traducat. Quam longe id a veritate absit, manifestissime evincitur, ex plurimis Romanorum Pontificum sanctionibus (a te etiam laudatis), quae scilicet sive Orientalibus ceteris, sive Ruthenis catholicis nominatim permissum decernunt usum suorum rituum; ea tantum exceptione adiecta, ut eiusmodi ritus veritati et fidei catholicae non adversentur, et communionem cum Romana Ecclesia non excludant (2). Hinc porro si factum aliquando est, ut in ritu nonnullarum ecclesiarum peculiaris aliqua circa unum vel alterum eius caput mu

tatio expeteretur, non aliter illam probavit decrevitque Apostolica Sedes, nisi graves id causae suaderent; cautumque voluit, ut nihilominus suo semper in robore permanerent pontificiae constitutiones et generalium conciliorum decreta de orientalibus ritibus conservandis. Eo insuper spectant scholae et collegia sumptu aut cura praedecessorum nostrorum tum alibi tum Romae aperta clericis diversorum rituum informandis; eo spectant ecclesiae in illorum usum destinatae, ac non denegata Episcopis presbyterisque facultas celebrandi etiam more suo in ecclesiis latinis; eo denique spectat, quod iam diu institutum est, ut quoties Romanus Pontifex solemniter celebrat, adsint una cum Latinis subdiaconus atque diaconus graeci ritus, qui et ipsi epistolam et evangelium sua lingua decantant. Postremo nec praetermiserunt Romani Pontifices inconsultam reprehendere illorum rationem, qui Orientales catholicos ad latinum ritum amplectendum allicerent. Totam hanc Ecclesiae Romanae in permittendis, tuendis honorandisque tum Ruthenorum tum aliorum Orientalium ritibus oeconomiam explicat fusius multisque omnis generis documentis illustrat Benedictus XIV. immortalis memoriae decessor noster in litteris, quarum initium « Allatae sunt » datis die XXVI. iulii MDCCLV. (3) quas quidem litteras cum quis attente perlegerit, habebit profecto unde illorum inscitiam coarguat, qui Summos Pontifices erga Orientales liturgias minus aequos fuisse contendunt. § 4. Illud vero dolendum, quod ex ser- Pericula ecclevata apud Ruthenos catholicos sui ritus disciplina occasionem arripiunt GraecoRussi acatholici, ut eos subdole avertant a Romana Ecclesia, quasi in diverso ritul diversam religionem habente, atque adeo impellant facilius ad schismaticam suam communionem, quam vix in paucis ac nullius pene momenti rebus ab illorum cultu distingui comminiscuntur. Probe autem nosti, ven. frater, quanta penes rudiorem

siae Ruthenae.

(1) Penes Imperatores potestas non est, ut Eccle. siis leges sanciant. Attende quid dicat Apostolus: « Et quosdam quidem posuit Deus in Ecclesia, primum Apostolos, secundo Prophetas, tertio Pastores et Doctores ad perfectionem Ecclesiae. » Non adiecit: << Imperatores. » Ita Ioannes Damascenus (de imaginibus Orat. 2, num. 12, tom. I. oper. edit. Le Quien.) Athanasius vero (in hist. Arianorum ad Monachos num. 52, tom. I., pag. 1, opp. edit. Patav.): « Quandonam (inquit) Ecclesiae Decretum ab Imperatore accepit auctoritatem, aut pro decreto illud habitum

est? Multae antehac Synodi coactae sunt; multa prodiere Ecclesiae decreta; sed nunquam Patres huiusmodi Imperatori suasere, nunquam Imperator ecclesiastica curiose perquisivit ».

(2) Ita de Ruthenorum ritibus statuit Clemens PP. VIII. in const. Magnus Dominus XXIII. decembris MDXCV., et in const. Decet XXIII. febr. MDXCVI. et declaravit iterum Paulus V. in const. Solet cir cumspecta x. decembris MDCXV.

(3) Bullar. Benedict. XIV. tom: IV., constit. 47.

« ZurückWeiter »