heimensis, Haymo episcopus Halberstatensis, Ludericus episcopus Bremensis, Lintbertus primus abbas S. Aurelii Hirsaugiensis, Waldo abbas Fuldensis, Emhardus abbas Selgenstetensis (ille qui Karoli Magni vitam scripsit), Brunwart abbas Hirsfeldensis, Bertolphus abbas Mediolacensis, Adventitius abbas Metensis (postea ibidem episcopus), Radulphus abbas S. Medardi Suessionensis (postea Bituricensis archiepiscopus), et alii multi episcopi, abbates et monachi, inter quos complures erant vita et doctrina famosissimi." Duos vero imprimis celebrat, qui in synodo cum Gotteschalco sunt congressi, Lupum Servatum presbyterum (quem cum Lupo Theanensi episcopo Magdeburgenses perperam confundunt), et ipsum Rabanum archiepiscopum. De priore, in jam dicto chronico, ad annum octingentesimum quinquagesimum primum ita scribit. "Lupus Servatus presbyter, vir doctissimus, ad quem Rabanus adhuc abbas scripsit olim octo libros in epistolam Pauli ad Romanos, migravit ad Dominum. Is ante biennium præsens in synodo Moguntinensi presbyterum illum Godschalcum de libero arbitrio, prædestinatione, et sanguine Christi, male sentientem ac multos conturbantem, fortissima disputatione, coram omnibus qui aderant, manifeste vicit et confutavit. Qui etiam, ad evidentiorem declarationem veritatis, inter alia quæ scripsit, de his quoque rebus tractatum pulcherrimum composuit." Cujus tractatus ita meminit et Sigebertus Gemblacensis, de viris illustribus capite nonagesimo quarto. "Lupus Servatus librum composuit de tribus quæstionibus, id est, de libero arbitrio, de prædestinatione bonorum et malorum, de sanguinis Christi quadam superflua taxatione vel redemptione, usque ad salutem impiorum. Nam super hac re orta est quædam fidei turabtio anno Domini octingentesimo quadragesimo nono." Ad hunc enim annum synodum Moguntinam in chronico retulit Sigebertus: quam anno octingentesimo quadragesimo octavo, fuisse habitam, annales Fuldenses, Lambertus As i Mithlach, in episcopatu Trevirensi. chaffenburgensis, Hermannus Contractus, Lupoldus* Babenbergensis, et alii rectius tradiderunt. De tertia vero quæstione, quæ obscurius a Sigeberto est proposita, quid senserit Gotteschalcus; ex scriptis ipsius plenius exprimit Hincmarus'. Exponens enim locum illum 2. Petri capite 'secundo, versu primo, "Eum qui emit eos Dominum negantes ;" ita inquit, "Baptismi sacramento cos emit, non tamen pro eis crucem subiit, neque mortem pertulit, neque sanguinem fudit. Quod autem baptismi perceptio redemptio nuncupatur, doctor gentium manifeste fatetur: Nolite contristare, inquit, Spiritum Sanctum Dei, in quo signati estis in die redemptionis. At illa, quæ propria et specialis est solorum omnium electorum, quam eis tantummodo crucifixus impertivit pius redemptor ipsorum; sicut a præteritis, ita nimirum a præsentibus, natos et nascituros, vivos et mortuos, videlicet omnes pariter electos redemit, eruit, abluitque peccatis. Ipsi prorsus, ipsi sunt mundus, pro quo passus est Dominus, ut ipse dixit: Panis", quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita." Item alibi idem Gotteschalcus scribit: “Absit procul a me, ut vel illud solummodo velim somniare, nedum semel susurrare, ut ullum eorum perpetualiter secum periturum antiquus rapere valeat anguis, pro quibus redimendis tam pretiosus Deo Patri, Domini nostri Filii sui fusus est sanguis : Amen." Et loquens ad Deum: "Claret itaque satis aperte, quod nullus tibi perit, quisquis redemptus est per sanguinem crucis tuæ." De Rabani autem cum Gotteschalco conflictu, in tertio vitæ ipsius libro, ita scribit Trithemius. "Gotteschalcus presbyter quidam, natione Gallus, ex Remorum diœcesi adveniens, de prædestinatione Dei novum et perniciosum seminabat errorem. Dicebat enim tam bonos ad vitam æternæ felicitatis, quam malos ad mortem perpetuam inevitabiliter a Deo prædestinatos esse: et nec illis nocere si peccent, nec malis et præscitis prodesse, si ad melioris. vitæ propositum convertantur, eo quod providentia Dei k Lupold. de zelo veterum principium Germanorum. cap. 10. omnino sit infallibilis. Contra quem beatissimus archipræsul Rabanus, campum disputationis latum ingressus, tam scripturarum auctoritate, quam evidentia rationis, eum coram omnibus, Deo auxiliante, superavit ; et vi argumentationis usque adeo reddidit mutum, quod nihil pro sua opinione amplius potuit inferre. Benedictus per omnia Deus, qui perniciosissimum dogma erroris, per os famuli sui Rabani, confutavit. Rationabiliter itaque a sancto Rabano convictus, superatus, et confusus in conspectu episcoporum, abbatum, et cæterorum omnium qui fuere præsentes, correctionem assumpsit, erroremque suum publice revocavit. De sententia vero synodi sanctæ ad episcopum proprium Hingmarum Remis transmissus est; dato prius juramento confirmationis, ne in regnum Ludovici, hoc est, Germanicum amplius rediret." In qua narratione, illud primum observandum est; ad Gotteschalci existimationem minuendam attribui illi, non quæ ipse diserte docuit, sed quæ aliorum opinione videbantur ex ipsius doctrina esse consectaria. Quænam enim illius genuina de prædestinatione fuerit sententia, confessio ipsius duplex satis ostendit, quam nunc primum in lucem edimus. Deinde, a veritate illud esse maxime alienum, quod ad rem a Rabano gestam amplificandam subjungit Trithemius; Gotteschalcum, ab eo convictum, errorem suum publice revocavisse. Nam in synodo incorrigibilem eum esse repertum, in epistola synodali ad Hincmarum scripta affirmat Rabanus ipse. Quin et librum contra Rabanum scripsisse illum, Hincmarus narrat. “Alterum autem librum" inquit ille, in libro de prædestinatione, adversus Gotteschalcum edito "scripsit contra Rabanum (venerabilem archiepiscopum, etiam zelosum in sancta religione patrem, et catholicum scriptorem; ut videlicet ab orthodoxo et magno doctore domino Alcuino in sanctæ Ecclesiæ utilitatibus, uberibus ipsius, catholico lacte nutritum) de doctrinæ prato sanctorum auctorum floribus collectum, et confectum : quos flores, catholice a catholicis dictos, aut mutilavit, aut corrupit." Accedat et Sigeberti Gemblacensis testimonium, in chronico suo ad annum Domini octingentesimum quadragesimum nonum ita scribentis. VOL. IV. E "Godescalcus hæreticus a Rabano archiepiscopo rationabiliter, ut MULTIS visum est, convincitur: sed tamen in suo perseveravit errore." Ubi recte multorum hoc fuisse judicium dixit, non omnium, neque etiam plurimorum : quo verbo usus est, quem ille quum ista scripsit præ oculis habebat, Fuldensium annalium author; sive Ermenoldus is fuerit, sive quis alius. Quod ut in Germania, in qua author ille scripsit, vel Moguntinæ synodi patribus, ad quorum sententiam is videtur respexisse, verum fuisse demus, in Gallia tamen sequens historia omnia exhibebit hic pene paria; episcopos episcopis, synodos oppositas synodis, infestisque obvia signis Signa; pares aquilas, et pila minantia pilis. Verba Fuldensium illorum annalium, a Pithæco et Frehero editorum, in anni octingentesimi quadragesimi octavi historia, ista sunt. "Gotescalcus quidam presbyter, de prædestinatione Dei prave sentiens, et tam bonos ad vitam, quam malos ad mortem perpetuam inevitabiliter a Deo prædestinatos esse affirmans, in conventu episcoporum rationabiliter, ut PLURIMIS visum est, convictus, et ad proprium episcopum Ingumarum Remis transmissus est: prius tamen juramento confirmans, ne in regnum Hludouvici ultra rediret." Est autem Ingumarus non alius quam Hincmarus: qui ipse in epistola ad Nicolaum I. hujus rei ita meminit "Damnatus ab omnibus Germaniæ episcopis, cum literis synodalibus ad metropolim Remorum (cui jam, auctore Domino, præeram) est remissus." Quarum literarum exemplar ita se habet. "Reverentissimo fratri et consacerdoti Hincmaro archiepiscopo, Rabanus servus Christi, et servorum ejus in Domino, salutem. NOTUM sit dilectioni vestræ, quod quidam gyrovagus monachus, nomine Gothescalc, qui se asserit sacerdotem in vestra parochia ordinatum, de Italia venit ad nos Mo • Concil. Gall. tom. 3. pag. 66, 67. guntiam, novas superstitiones, et noxiam doctrinam de prædestinatione Dei introducens, et populos in errorem mittens, dicens, quod prædestinatio Dei sicut in bono sit ita et in malo et tales sunt in hoc mundo quidam, qui, propter prædestinationem Dei quæ eos cogat in mortem ire, non possint ab errore et peccato se corrigere; quasi Deus eos fecisset ab initio incorrigibiles esse, et pœnæ obnoxios in interitum ire. Hanc ergo opinionem nuper in synodo apud Moguntiam habita ab eo audientes, et incorrigibilem eum reperientes, annuente atque jubente piissimo rege nostro Hludouvico, decrevimus eum cum perniciosa sua doctrina damnatum mittere ad vos: quatenus eum recludatis in vestra parochia, unde primum inordinate recessit; et non sinatis eum amplius errorem docere, et seducere populum Christianum. Quia jam multos, ut audivi, seductos habet, et minus devotos erga suam salutem, qui dicunt; Quid mihi proderit laborare in servitio Dei? quia, si prædestinatus sum ad mortem, numquam illam evadam: si autem male egero, et prædestinatus sum ad vitam, sine ulla dubitatione ad æternam requiem vado. Hæc ergo paucis vobis scripsimus, intimantes qualem ejus doctrinam reperimus. Vos etiam valebitis de ore ejus quod sentit plenius audire, et quid inde agendum sit, juste decernere. Dominus omnipotens sanctitatem vestram bene valentem, et pro nobis orantem, in æternum conservare dignetur." |