[HE] Απ V Tirgiliani carminis dotes praecipuas doctrinam poetae et fermonis poetici praeftantiam a me haberi, ex iis, quae paffim a me dicta funt, intelligitur. Vt eas paullo accuratius déclararem, quandoquidem Virgilius is auctor eft, in quo iuuenilis aetas exquifitioris doctrinae initia imbibere folet, praeter cetera boni interpretis officia, vt obfcura et difficilia et exquifitiora illuftret, propofitum mihi in Commentariis meis effe, iam in praefatione ad priorem Tomum profeffus fum. Vtram que operam iis maxime praeftiti, qui non in eo acquiefcere volunt, vt vniuerfe fibi dictum audiant, magnum ac doctum effe poetam, in quo tamen ingenii illa vis ac doctrinae copia orationisque pulchritudo pofita fit, non affequantur. Accidit mihi ipfi faepius, quod et aliis evertire folet, vt hunc vel illum locum audirem effe fublimem, magnificum, divinum; dictionem praeclaram, poeticam; vt tamen nec intelligerem nec declarare poffem, qua tandem in re pulchritudo illa, dignitas et maieftas בין ieftas Virgiliani centrinis fpeétanda effet. Habebam fenfum aliquem praeclarae alicuius pulchritudinis, fed obfcurum, iudiciumque mentis confufum et turbidum, quod nec mihi expedire poffem, multo minus aliis, nifi vt exclamarem, pulchrum locum effe! Neque aliter rem fe habere vidi in vernaculorum poetarum lectione; ne de ipfis poetis dicam; intellexiffe enim difficile multis effe, affequi aut diferte fatis exponere, quae tandem in iis, quae pulchre et praeclare confcripta mirarentur, pulchritudinis cauffae et rationes effent; rerumne inuentio, an tractatio, an enuntiatio, laudis vel reprehenfionis fummam contineret, et, quando oratio tam laudabilis effet, qua tandem re praeclara illa orationis virtus fpectanda vel declaranda videretur. Poteft enim aliquis verborum fenfus tenere praeclare; poteft poetarum lectione effe tritiffimus, in libris quoque aeftheticis verfatiffimus; fac critica quoque opera effe exercitatum; tamen is non parum forte haereat, fi poeta paullo doctior ipfi ita declarandus fit, vt rerum a poeta expofitarum claras vbique habeat notiones easque aliis perfpicue et diferte declarare.poffit." Difficultatem hanc fenfi obiectam maxime tum, cum poeticam orationem ad folutam reuocare vellem. Mox in hoc ipfo rerum cardinem verfari vidi, fi quis poetici fermonis vim et naturam, copiam, ornatum, percipere velit, yttum demum profeciffe aliquid ad eam rem. fibi videri debeat, vbi easdem res ac fenten tias communi fermone exponere et poetico habitu et ornatu nudatas animorum fenfibus exhibere in promtu fuerit; ita enim in fenfum oculosque incurrere, qua doctrina, ingenio, orationis vi, a poeta eaedem exornatae et commendatae fint. Non nifi in praeftantioribus vel difficilioribus locis, nec femper nec vbi que, hoc effe faciendum, per fe intelligitur. Vt itaque ornatiffimam poetae orationem declararem et explicarem; id vero breuiter fa eere, confilium et ingenium meum fuadebant; nulla mihi ratio vifa eft commodior, quam vt, verfu indicato, fententiam foluta oratione, fed verbis propriis fubiicerem iisque dilectu, pofitu et iunctura ita temperatis, vt poetici ornatus femina et cauffas continerent; unde adeo adolefcens femel monitus, comparatis poetae verbis, facile affequi poffit, qualis poetici 2.3 |