vit.

Benedicat te Pater, qui in principio cuncta crea

Resp. Amen.

Et sic respondeatur ad singulas benedictiones.
Sanet te Dei Filius.

Amen.

Illuminet te Spiritus Sanctus.

Amen.

Corpus tuum custodiat.

Amen.

Animam tuam salvet.

Amen.

Sensum tuum dirigat, et ad supernam patriam te perducat, qui in Trinitate perfecta vivit et regnat Deus. Per omnia sæcula sæculorum.

Alia benedictio.

Benedicat te Deus cœli.

Amen.

Amen.

Adjuvet te Christus Filius Dei.
Amen.

Corpus tuum in suo sancto servitio custodiri et conservari faciat.

prophetæ, et Apostoli Domini. Amen.

Benedicant te martyres et confessores. Amen.

Qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in sæcula sæculorum."

The reader will have observed,

Benedicant te monachi et vir- doubtless, already some remarkgines Dei. Amen.

Benedicant te cœlum, et terra, mare et omnia quæ in eis sunt. Amen.

Benedicant te sol et luna: et omnis benedictio quæ est in scripturis scripta super te veniat. Amen. Quod ipse præstare dignetur,

able variations which occur in the Use of the Church of York. I think the above to be one, scarcely the least remarkable and curious, and in the omission of which, or rather perhaps in its non-adoption, the Use of Salisbury is to be much commended.

Amen.

Mentem tuam illuminet.

Amen.

Sensum tuum custodiat.

Amen.

Gratiam suam ad profectum animæ tuæ in te augeat.

Amen.

Ab omni malo te liberet.

Amen.

Omnia peccata tua deleat.
Amen.

Dextera sua te defendat.

Amen.

Qui sanctos suos semper adjuvat, ipse te adjuvare et conservare dignetur. Qui vivit et regnat Deus per omnia sæcula sæculorum. Amen.

Alia benedictio.

Benedicat te Deus Pater, qui in principio cuncta

creavit.

Amen.

Benedicat te Dei Filius, qui de supernis sedibus pro nobis salvandis descendit, et crucem subire non

recusavit.

Amen.

Benedicat te Spiritus Sanctus, qui in similitudine columbæ in flumine Jordanis in Christo requievit. Amen.

Ipseque te in Trinitate sanctificet, quem omnes gentes venturum expectant ad judicium. Qui cum Deo Patre et eodem Spiritu Sancto. Amen.

15 Finito hoc officio convenienter dici poterunt ab infirmo languente in extremis si placeat, orationes subscriptæ

15 Omitted in the York Manual: and in the Sarum Pontifical.

vel earum aliquæ, videlicet, psalmus Miserere i. Item ps. Deus in nomine tuo. Item vers. Suscipe me secundum eloquium tuum et vivam: et non confundas me ab expectatione mea. Et quæ est expectatio mea? nonne Dominus? Vel sic, Domine, Jesu Christe, suscipe spiritum meum. Item. Deus, propitius esto mihi peccatori. Item vers. In manus tuas, Domine, commendo spiritum meum: redemisti me, Domine, Deus veritatis. Item vers. Delicta juventutis meæ: et ignorantias meas ne memineris. Item vers. At occultis meis munda me, Domine, &c. Item vers. Ne projicias me, Domine, in tempore senectutis: cum defecerit virtus mea ne derelinquas me.

Sciendum est 16 autem quod non licet alicui ministrare sacramentum unctionis extremæ nisi tantum sacerdoti: unde si aliquis non sacerdos attentaret hoc facere, nihil faceret consecratio.1

Loca vero ungenda sunt supradicta, et non alia, nisi in mutilatis: in quibus debent inungi loca magis propinqua. Et notandum est quod si sacerdos jam aliquibus partibus inunctis aliis restantibus ad ungendum defecerit, partes inunctæ non sunt iterato ungendæ : sed quæ restant unctiones ungendæ, per sacerdotem alium compleantur.

Potest enim sacerdos uno clerico præsente infirmum inungere, et etiam sine clerico in necessitatis articulo.

Moneant frequenter sacerdotes parochianos suos, quod omnes xiiij. annorum et amplius se exhibeant ad sacramentum unctionis extrema suscipiendum: quando mortis metus imminet.

16 These rubrics are in the York Manual: the Sarum Pontifical has only the first of them.

17 "Consecrato." Pontif. Sar. et Manual Ebor. "Collatio." Editt. Douay. 1604. 1610.

95

¶ Doceant etiam eos quod hoc sacramentum licite potest iterari sine aliqua sui injuria: unde quotiens homo convaluerit et nova infirmitas iterato supervenerit, ex qua fuerit metus mortis, potest idem homo in unaquaque hujusmodi infirmitate inungi.

In eadem quoque infirmitate hoc sacramentum iterari potest: nam in ægritudine diuturna debet fieri quando videtur deducere ad mortem. Et si illum articulum evadat, et eadem infirmitate durante etiam postea ad statum similem reducatur, iterum potest inungi, quia alius est infirmitatis status licet sit eadem infirmitas: et si quis post hoc sacramentum convaluerit, nihilominus ad opus conjugale et ad omne opus honestum licite poterit reverti.

Hoc sacramentum non est conferendum euntibus ad bellum, vel ad duellum, peregrinis, aut navigantibus, vel his qui statim occidendi sunt."

18

Similiter pueri, phrenetici, furiosi, vel aliqui alii hujusmodi alienationem mentis patientes, eo quod debitam discretionem devotionis et veræ pœnitentiæ non habeant, ad hoc sacramentum non admittantur: nisi forte ipsi phrenetici, furiosi vel amentes in sana mente constituti, hoc sacramentum petierint, vel alias ante hujusmodi passionem seu mentis alienationem de sua salute fuerint soliciti, tunc nihilominus consulitur hoc sacramentum eis fiducialiter ministrari. In const: Lambeth. p. c. ult.

Nota quod tempore interdicti non debet conferri sacramentum unctionis extrema nec alia sacramenta : exceptis baptismo, confirmatione, pænitentia, et viatico existentibus in articulo mortis tantum conferendo.

18 Quia talis mors non imminet ex defectu naturæ." Man. Ebor.

COMMENDATIO ANIME IN ARTICULO MORTIS.

UM vero anima in exitu seu dissolutione corporis visa fuerit laborare:19 percutiatur tabula minute et acriter, et tunc omnes clerici cum summa velocitate accurrant, et dicant,

Deinde dicant .vij. psalmos pænitentiales cum Gloria Patri, ut supra.

Quibus dictis, subjungatur hoc capitulum.

Parce, Domine, parce famulo tuo, quem redimere dignatus es pretioso sanguine tuo: ne in æternum irascaris ei.