fieri debet Commemoratio ; deindè dicitur tertium Responsorium Officii diei. Idem observatur in Feriis Evangelium habentibus, quandò in eis facienda est aliqua Commemoratio.

14. Si diebus intra Octavas fieri debeat Commemoratio de Feriâ Majore, omittitur tertia Lectio diei, sive sit de Octavâ, sive de Sancto, et ejus loco ponitur Homilia in Evangelium Feriæ. Si verò Commemoratio Feriæ Majoris occurrat facienda in Semiduplici, tunc vel duæ Lectiones de Semiduplici texuntur de eâdem historiâ, vel non; si prius, duæ junguntur in unam quæ fit secunda, et tertia dicitur de Homiliâ Feriæ; si posterius, tertia de Semidupl. omittitur, eique substituitur Homil. Fer. PARS SECUNDA. De Horis Officii. FFICIUM est Nocturnum, vel Diurnum.

OFFICIU

ortum solis et meridiem: Sexta, quæ meridie ante prandium: Nona, quæ inter meridiem, et occasum solis: Vesperæ, quæ, occidente sole, sive advesperascente die, ante cœnam: Completorium deniquè, quod, completo die, ante cubitum Deo persolvitur; sicque omne Officium consummatur. 3. De his octo Horis singillatim agendum.

1. ADÓ

CAPUT I. De Officio Nocturno. AD Officium Noctis hæc per ordinem regulariter dicuntur, nisi aliter quibusdam diebus notetur, Pater... Ave... Credo, secreto; deindè Domine, labia, etc. Deus, in adjutorium, etc. eo modo qui notatur in Ordinario Breviarii. Dicto Alleluia, vel Laus tibi, Domine, etc. dicitur Invitatorium conveniens, cum Psalmo Venite, modo infrà præscripto in Capite I. tertiæ Partis. Posteà dicitur Hym.

2. Hymnum sequuntur Psalmi et Lectiones, sed diversâ ratione, pro diversitate Officii. Nam in Dominicis, in Duplicibus majoribus et suprà, (extra Tempus Paschale) dicuntur novem Psalmi vel de Dominicâ, vel proprii, vel de Feriâ; (scilicet in Solemnibusminoribus Domini aut B. Mariæ, et suprà, dicuntur Psalmi proprii, vel, si desint, sumuntur de Dominicâ : in aliis Solemnibus-minoribus et infrà, Psalmi sunt semper de Feriâ;) cum totidem Antiphonis, tribus Versiculis, novem Lectionibus ac Responsoriis per tres Nocturnos distinctis hoc modo:

3. In I. Nocturno dicuntur tres Psalmi, cum tribus Antiphonis, scilicet post singulos Psalmos Antiphona una; Antiphonam tertiam sequitur Ver

siculus, post quem dicitur secretò, Pater noster, usquè ad Et ne nos, etc. quod clarâ voce pronuntiatur: (quod et in aliis Horis observatur in Choro, quandò in ipsis dicitur 0ratio Dominica:) sequitur Absolutio, deinde tres Lectiones: quamlibet præcedit Benedictio, (Absolutiones et Benedictiones habentur in Ordinario) et post singulas conclusas, (vide infrà, Part. III. Cap. VIII. n. 13. ) dicitur Responsorium, diverso modo pro Solemnitatibus ut notatur infrà, Part. III. Cap. IX. n. 6. et seq.; Lectiones desumuntur ex sacrâ Scripturâ, quæ per ordinem in Officio de Tempore occurrunt, nisi aliæ propriæ de Scripturâ assignentur, quod fit in majoribus tantùm Solemnitatibus. Responsoria verò dicuntur ut in Proprio de Tempore, si Officium fiat de Tempore; si verò de Sancto, ut in Proprio vel in Communi Sanctorum, etiamsi Lectiones fuerint de Tempore.

4. In II. Nocturno dicuntur alii tres Psalmi, cum totidem Antiphonis, Versiculus alius, Pater noster; Absolutio, et Benedictiones de Dominicâ in Officio de Tempore, et in Festis Domini; de beatâ Virgine, quandò de eâ fit Officium; de Sanctis verò in omni Officio de Sanctis Lectiones de aliquo Sermone aut Tractatu alicujus Sancti, aut de Vitâ illius Sancti de quo fit Officium; et post quamlibet Lectionem, unum Responsorium, eo ritu quo in I. Nocturno.

5. In III. Nocturno alii tres Psalmi, cum Antiphonis, Versiculo, Pater noster, etc. ut suprà; leguntur tres Lectiones de Homilia in Evangelium de Tempore, vel de Festo, secun

dùm qualitatem Officii, ultimâ interdum exceptâ, ut videbitur infrà; et prime Lectioni de Homiliâ semper præponitur principium Evangelii de quo est Homilia. Post singulas Lectiones unum dicitur Responsorium, ut suprà, et post ultimum dicitur Te Deum, nisi aliter notetur post Te Deum, vel, quandò non dicitur, post ultimum Responsorium, dicitur Versus Sacerdotalis, (si sit dicendus ) quo dicto, inchoantur Laudes, ut infrà; vel terminatur Officium Noct., ut dicitur infrà, n. 10.

6. Excipiuntur ab hoc ordinario Officia tridui ante Pascha, et Defunctorum, in quibus in tertio Nocturno non legitur de Evangelio, nec de Homiliâ, sed de Apostolo.

7. In Festis Duplicibus-minoribus, Semiduplicibus et Simplicibus, post Invitatorium et Hymnum ( extra Tempus Paschale ) dicuntur novem Psalmi sub tribus Antiphonis cum Versiculo ex Proprio, vel ex Nocturno de Communi, secundùm Feriam; tres videlicet Psalmi sub unâ Antiphonâ posteà Pater noster, deindè Absolutio et tres Lectiones sub tribus Benedictionibus : scilicet in Festis Duplicibusminoribus Lectio j. erit de Scripturâ occurrente, tribus in unam junctis, ij. de Festo, et iij. de Homiliâ in Evangelium; quod et observatur in Duplicibus-majoribus Tempore Paschali. In Semiduplicibus Lectio j. pariter erit de Scripturâ occurrente, tribus in unam junctis; tùm ij. et iij. de Festo. In Simplicibus verò j. et ij. Lectio de Scripturâ occurrente; prima videlicet sola, secunda ex duabus aliis in unam junctis, iij. de Festo.

nem dicitur unum Responsorium ex Proprio, vel ex eodem Nocturno de Communi

se

cundùm Feriam. Posteà dici

tur Te Deum; deinde Versus Sacerdotalis.

8. In Officio Feria (extra Tempus Paschale ) Invitatorium et Hymnus, si non sint in Proprio de Tempore, de Psalterio sumentur, deindè novem Psalmi sub tribus Antiphonis, cum Versiculo, ut in Psalterio. Post Versiculum Pater noster, Absolutio, et tres Lectiones, quæ erunt de Scripturâ occurrente, in Proprio de Tempore, nisi pro ultimâ Lectione legatur Evangelium cum suâ Homiliâ, vel Čommemoratio facienda sit de Sancto per Lectionem de Vitâ illius; tunc enim tres Lectiones de Scripturâ in duas rediguntur. Post singulas Lectiones dicitur Responsorium, ut notatur in Proprio de tempore; si verò ultima Lectio sit de Homiliâ Dominicæ, quæ ex suprà dictis, Part. I. Cap. I. n. 13., aliquandò anticipanda est, eam sequitur vij. R. Officii Nocturni ejusdem Dominicæ, cui additur Gloria Patri; deinde Versus Sacerdotalis.

9. Quandò autem aliqua facienda est Commemoratio, vide suprà Part. I. Cap. XIV. n. 7. et 13.

10. Versum Sacerdotalem communiter sequuntur Laudes, ut infrà. Si verò non dicantur continuò, dicitur, cum integrâ conclusione, Oratio; et antè et pòst, dicitur Dominus vobiscum, vel Domine exaudi, etc., deindè in fine, Benedicamus Domino. In Feriis majoribus (extra Tempus Paschale) ante Orationem et Dominus vobiscum, dicuntur

Tertiam.

id

11. Tempore Paschali, est, à Dominicâ Resurrectionis ad Sabbatum post Pentecosten inclusive, tàm in Officio de Tempore quàm de Sanctis, unicum Nocturnum dicitur, constans tribus Psalmis, totidem Lectionibus, et Responsoriis. Psalmi variantur, ut notatur in Proprio de Tempore; et in Solemnibusminoribus, et infrà, dicuntur . ut in Officio de Feriâ, sub unâ Antiphonâ. In Annualibus autem et Solemnibus-majoribus, Psalmi dicuntur sub tribus Antiphonis, ipso die Festo; non verò diebus intra Octavam, in quibus ex tribus Antiphonis diei unaquæque dicitur singulis diebus, secundùm Feriam.

CAPUT II.

De Laudibus.

1. AD Laudes (dictis Pater et

Ave, si separentur ab Officio præcedenti; si verò non separentur, post Versum Sacerdotalem) dicitur absolutè Deus, in adjutorium, deindè Psalmi et Canticum cum Antiphonis Officio convenientibus, ut habetur in Psalterio pro unoquoque hebdomadæ die, vel ut notatur in Proprio de Tempore aut de Sanctis.

2. In Solemnibus-minoribus Domini vel B. Mariæ, et suprà, Psalmi semper dicuntur de Dominicâ cum Cantico proprio: in ceteris Solemnibus-minoribus et infrà, Psalmi sunt semper de Feria, cum Cantico vel proprio, vel de Communi, vel de Psalterio, pro qualitate Fes

torum.

3. In Semiduplicibus, et suprà, dicuntur quinque Antiphone; quæ, si non adsint propriæ, sumuntur de Communi.

At in Festis Simplicibus, Psalmi dicuntur sub quartâ Antiphonâ de Laudibus illius Communis de quo fit Officium : intra Octavas, sub quartâ Anphonâ de Laudibus Festi, nisi propria assignetur.

4. Post Psalmos nisi aliter notetur ) dicitur Capitulum, Hymnus, Versiculus, Canticum Benedictus, cum Antiphonâ et Oratione; omnia pro qualitate Officii.

5. Preces, quandò dicendæ sunt, dicuntur post Antiphonam ad Benedictus; ante Orationem dicitur Dominus vobisсит vel Domine, exaudi, et Oremus. Post Orationem repetitur Dominus vobiscum, deindè dicitur Benedicamus, et secreto Versiculus Fidelium animæ, et Pater noster.

6. Si Commemorationes sunt faciendæ, fiunt post Benedicamus; et post ultimam Orationem dicitur iterùm Benedicamus: cetera ut suprà. vide Part. I. Cap. XIV.

7. Tempore Paschali in Officio de Feriâ, ut in Simplicibus, Psalmi dicuntur sub unâ Antiphonâ; in Semid. verò et suprà, nihil mutatur: cetera ut in alio Tempore.

CAPUT III. De Horis minoribus, Primá,

1. A Tertia, Sexta et Noná.

AD Primam, dictis Pater et Ave secretò, si separetur ab Officio præcedenti,) dicitur Deus, in adjutorium, et Hymnus Jam lucis. Post Hymnum imponitur Antiphona conveniens: quod fit etiam ad ceteras Horas, in Choro tantùm, ante intonationem Psalmorum, ut habetur infrà, Part. III. Cap. V. n. 6. In Dominicali ac Feriali Officio, ad Horas minores, sumuntur Antiphonæ quæ notantur in Psalterio, vel in

Proprio de Tempore, pro unâquâque Horâ. In Festis verò Antiphonæ depromuntur ex Laudibus per ordinem; scilicet ad Primam, sumitur prima Antiphona; ad Tertiam, secunda; ad Sextam, tertia; ad Nonam, quinta : quarta autem prætermittitur. Psalmi tres de Dominicâ vel de Feriâ dicuntur, proùt de alterutrâ dicti sunt ad Laudes. In Officio Dominicali additur ad Primam post Psalmos Symbolum Quicunque, si dicendum sit. Vide Part. III. Cap. XIV. n. 2.

2. Post Psalmos, dictâ ad longum Antiphonâ, sequitur Capitulum de Dominicâ vel de Feriâ, proùt Psalmi usurpati sunt de alterutrâ; excepto toto Tempore Paschali, in quo legitur quotidiè Capitulum de Dominicâ : deindè R. br. Christe Fili, cujus Versus variatur pro diversitate Temporis ac Festorum. Post R. br. . Exur ge, quem sequitur Dominus vobiscum, vel Domine, exaudi; posteà Oratio Domine Deus ac rursùs Dominus vobiscum; ultimò Benedicamus.

3. In Feriis verò, Preces quandò dicendæ sunt, (vide Part. III. Cap. XVII. n. 2. )inseruntur post y. Exurge; cetera fiunt ut notatur in Ordinario Breviarii. Quandò autem Preces dictæ sunt ad Laudes, (vide Part. I. Cap. II. n. 10. in Precibus ad Primam adjiciuntur Versiculi Eripe me et qui sequuntur ante Confessionem, et post Versus qui sequuntur Confessionem, Domine, exaudi, deindè Dominus vobiscum, Oratio, ac rursùs Dominus vobiscum; ultimò Benedicamus.

4. Primæ adjungitur Officium Capituli, quòd quatuor constat partibus: 1. Lectione

Martyrologii, quæ Lectio extra Chorum fit ad libitum ; deindè dicitur y. Pretiosa, et Oratio Sancta Maria; 2. Lectione Necrologii, (ubi legitur) cum Psalmo De profundis et Oratione Absolve, in Choro tantùm ; 3. Precibus ad opera diurna, scilicet Deus, in adjutorium ter, etc. 4. Lectione Canonis, qui quâlibet die diversus est: demùm dicitur. Adjutorium et Benedictio, ut in Ordinario Breviarii. Ad has autem Preces tenentur qui extra Chorum recitant.

5. Ad Tertiam, Sextam et Nonam (dictis secretò Pater et Ave, si separentur ab Officio præcedenti ) dicitur Deus, in adjutorium et Hymnus, deinde Psalmi Dominicales vel Feriales, proùt dicti sunt ad Primam; posteà Antiphona, Capitulum et Responsorium breve, pro qualitate Officii. Post Responsorium breve et Versiculum (nisi dicendæ sint Preces, vide Part. I. Cap. II. 10.) dicitur Dominus vobiscum, vel Domine, exaudi, et Oratio quæ habetur in Proprio de Tempore; aut, si fiat de Sancto, in Proprio vel in Communi Sanctorum. Finitâ Oratione, repetitur Dominus vobiscum, deindè Benedicamus, et secretò, Fidelium animæ, demùm Pater noster.

n.

6. Excipiuntur ab hoc Ordinario Prima et ceteræ minores Hora Feriæ quintæ in Cœnâ Domini, tùm novem sequentium dierum, et Commemorationis omnium Fidelium Defunctorum, in quibus dicuntur ut notatur propriis locis. CAPUT IV.

citur Deus, in adjutorium, deindè quinque Psalmi, vel cum unâ, vel cum quinque Antiphonis.

2. In I. Vesperis Festorum quorumcunque, dicuntur Psalmi de Feriâ. Excipiuntur tamen I. Vesperæ Pentecostes, quibus assignantur Psalmi proprii; necnon I. Vesperæ quæ in concursu prævalere aliquando possunt II. Vesperis alterius Officii, in quo ad Laudes et ad Horas dicti fuerunt Psalmi Dominicales; tunc enim in iis I. Vesperis pariter dicendi sunt Psalmi de Dominicâ.

3. Ad II. Vesperas, Psalmi Dominicales vel proprii usurpantur, quoties in Laudibus Psalmi dicti fuerat de Dominicâ alioquin sumuntur de Feria. Excipiendæ sunt Vesperæ dierum intra Octavas Paschæ, Pentecostes, et Natalis Domini, ac tridui ante Pascha, quæ dicuntur ut habetur propriis locis.

4. Post singulos Psalmos singulæ dicuntur Antiphonæ, in Dominicis, in utrisque Vesperis Festorum Duplicium et suprà, in II. Vesperis Semiduplicium, et in diebus intra Octavas primi Ordinis.

5. Sub unâ duntaxat Antiphonâ ordinantur Vesperæ dierum intra Octavas secundi et tertii Ordinis.

6. Dicto ultimo Psalmo cum Antiphonâ, legitur Capitulum, (quod sequitur, in I. Vesperis aliquot Dominicarum, omniumque Festorum Duplicium et suprà, Responsorium :) deindè Hymnus, Canticum Magnificat, cum suâ Antiphona, posteà Oratio, cum Dominus vobiscum, vel Domine, exaudi, antè et post, et in fine Benedi